Cumhurba?kany Abdullah Gül, darbecilerin sivil mahkemelerde yargylanmasynyn önünü açan kanunu onaylady ve bu kanun maddesi resmi gazetede yayynlanarak bugünden itibaren yürürlü?e girdi. Genelkurmay Ba?kanlary ile Kuvvet Komutanlary Cumhuriyet tarihinde ilk kez sivil özel savcylaryn soru?turma kapsamyna girdi. Gül, onay verirken askerin ortaya koydu?u tereddütlerin de giderilmesini istedi. Askerlik hizmeti bakymyndan disipline ve hukuki güvencelere ili?kin olarak ortaya çykmasy muhtemel endi?eleri giderecek kanuni düzenlemelerin ´ivedilikle´ yapylmasy gerekti?ini vurgulady. CHP, Cumhurba?kanynyn onayyndan üzüntü duydu?unu belirterek iptal için yasayy Anayasa Mahkemesine götürece?ini açyklady. Son derece kritik bir içeri?e sahip olan yasa de?i?ikli?i ile sivillere yönelik askerlerin kary?ty?y suçlar artyk askeri mahkemelerde de?il sivil mahkemelerde yargylanacak. Bugünden itibaren geçerli olan yasa de?i?ikli?inin önemi sadece yeni i?lenecek suçlary de?il halen davalary görülmekte olan i?lenmi? suçlary da kapsyyor olmasy. Örne?in sivil mahkemeden alynarak askeri mahkemede gördürülen ?emdinli Davasy, tekrar sivil mahkemelerde görülmeye devam edecek. Aslynda ?emdinli Davasy için sivil mahkemeler karar vermi?ti. Sanyklar a?yr hapis cezalaryyla cezalandyrylmy?, ancak açyk ayak oyunlaryyla aktaryldy?y askeri mahkemenin daha ilk duru?masynda asker sanyklar tahliye edilerek tutuksuz yargylanmaya devam edilmi? ve bu durum ?a?kynly?a yol açmy?ty.
![]() ![]() ![]() |
Kontrgerilla´yy ku?atan çember daralyyor: Gül, yasayy onaylady
Cumhurba?kany Abdullah Gül, darbecilerin sivil mahkemelerde yargylanmasynyn önünü açan kanunu onaylady ve bu kanun maddesi resmi gazetede yayynlanarak bugünden itibaren yürürlü?e girdi. Genelkurmay Ba?kanlary ile Kuvvet Komutanlary Cumhuriyet tarihinde ilk kez sivil özel savcylaryn soru?turma kapsamyna girdi. Gül, onay verirken askerin ortaya koydu?u tereddütlerin de giderilmesini istedi. Askerlik hizmeti bakymyndan disipline ve hukuki güvencelere ili?kin olarak ortaya çykmasy muhtemel endi?eleri giderecek kanuni düzenlemelerin ´ivedilikle´ yapylmasy gerekti?ini vurgulady. CHP, Cumhurba?kanynyn onayyndan üzüntü duydu?unu belirterek iptal için yasayy Anayasa Mahkemesine götürece?ini açyklady. Son derece kritik bir içeri?e sahip olan yasa de?i?ikli?i ile sivillere yönelik askerlerin kary?ty?y suçlar artyk askeri mahkemelerde de?il sivil mahkemelerde yargylanacak. Bugünden itibaren geçerli olan yasa de?i?ikli?inin önemi sadece yeni i?lenecek suçlary de?il halen davalary görülmekte olan i?lenmi? suçlary da kapsyyor olmasy. Örne?in sivil mahkemeden alynarak askeri mahkemede gördürülen ?emdinli Davasy, tekrar sivil mahkemelerde görülmeye devam edecek. Aslynda ?emdinli Davasy için sivil mahkemeler karar vermi?ti. Sanyklar a?yr hapis cezalaryyla cezalandyrylmy?, ancak açyk ayak oyunlaryyla aktaryldy?y askeri mahkemenin daha ilk duru?masynda asker sanyklar tahliye edilerek tutuksuz yargylanmaya devam edilmi? ve bu durum ?a?kynly?a yol açmy?ty.
´Yargyda Sivil Devrim´ AK Parti´ye kysmet oldu
Cumhurba?kany Abdullah Gül, askere sivil mahkemelerde yargylanma yolunu açan düzenlemeyi de içeren 5918 sayyly ´Türk Ceza Kanunu Yle Bazy Kanunlarda De?i?iklik Yapylmasyna Dair Kanun´u onaylady. Yargyda Sivil Devrim niteli?indeki yasanyn onayyyla birlikte siviller askeri mahkemelerde yargylanamayacak, askerler Genelkurmay Ba?kanlary ve Kuvvet Komutanlary dahil emekli ya da muvazzaf ayrymy olmaksyzyn CMK 250´nci madde kapsamyndaki suç iddialary (anayasal rejime ve hükümete kar?y i?lenen suçlar) ile ilgili olarak özel yetkili savcylarca do?rudan do?ruya soru?turulabilecek. Cumhurba?kany Gül yasayy onaylady ve ek düzenleme istedi ancak parlamenter sistemdeki ´güçler ayryly?y ilkesi´ nedeniyle TBMM bu düzenleme talebine uymak zorunda de?il. Cumhurba?kanly?y Basyn Merkezi´nden yapylan açyklamada, Ba?bakanly?a gönderilen yazyda, ´Bu düzenlemenin uygulanmasynda askerlik hizmeti bakymyndan disipline ve hukuki güvencelere ili?kin olarak ortaya çykmasy muhtemel tereddütleri giderecek yasal düzenlemelerin de yapylmasynda fayda görülmektedir. Sayyn Cumhurba?kanymyz, belirtilen hususlarda gerekli yasal düzenlemenin ivedilikle yapylmasynyn uygun olaca?yny belirtmi?lerdir´ denilerek, ´yeni yasal düzenleme ihtiyacyna i?aret edildi?i´ bildirildi.
Onay sürecinde ya?ananlar
Kararyny olu?tururken bütün görü?leri dikkate alan Gül, konuya ´özgürlüklerin geni?letilmesi´, ´demokrasi´ ve ´hukukun üstünlü?ü´ açysyndan yakla?ty. Çankaya´nyn de?erlendirmesinde, Avrupa Birli?i (AB) tam üyelik süreci ve Avrupa Ynsan Haklary Mahkemesi´nin (AYHM) kararlary önemli rol oynady. Bu düzenlemenin 2009 yyly sonuna kadar çykarylmasyny öngören Katylym Ortakly?y Belgesi (KOB) de dikkate alyndy. 26 Haziran´da Meclis´te mutabakatla kabul edilen kanun, 29 Haziran´da Kö?k´e gönderildi. Konu, bir gün sonra devletin zirvesinde gündeme geldi. Cumhurba?kany, MGK toplantysy sonrasynda, Ba?bakan Erdo?an ve Genelkurmay Ba?kany Org. Ylker Ba?bu?´u, söz konusu kanunu ele almak üzere toplantyya ça?yrdy. Bu toplantynyn bir bölümüne, Adalet Bakany Sadullah Ergin ile Ba?bakan Yardymcysy Cemil Çiçek de katyldy. Gül, görü?lerini ortaya koyan asker ve sivil kanady dinledi ve bununla ilgili raporlar istedi. 2 Temmuz´da Genelkurmay´yn görü?leri Çankaya Kö?kü´ne ula?ty. Gül, 3 Temmuz´da Ergin ve Çiçek´i dinledi. Bu geli?meler ya?anyrken Cumhurba?kanly?y hukukçularynyn incelemesi sürüyordu. Cumhurba?kany, konunun Avrupa Birli?i (AB) açysyndan da irdelenmesini istedi. Genelkurmay, kanuna itirazlaryny 4 ba?lykta toplady: Anayasa´ya aykyry. Askeri mahallerin masuniyetini bozar ve TSK´nyn emir-komuta zincirini olumsuz etkiler. Ky?laya siyasetin girmesine kapy açar. Askeri yargy-sivil yargy çaty?masy olur. Hükümet ise kanunun Anayasa´ya aykyry olmady?yny savunurken, AB yolunda zorunlu notunu dü?tü.
Y?te yeni bir gündem daha: Anayasa Mahkemesi´nin karary ne yönde olur?
Cumhurba?kany Gül´ün reddetmesini umut eden ancak bekledi?ini bulamayanCHP´nin yasa de?i?ikli?ini iptal etmesi için götürece?i Anayasa Mahkemesi´nin gösterece?i tavyr kritik önemde görülüyor. ´Cumhurba?kanly?y seçimlerinde asgari 367 oy´ davasy ya da ´AK Parti´nin kapatylmasy´ davasy gibi kritik bir dava haline gelen ´Askeri Yargy´ya tyrpan´ yasa de?i?ikli?i davasy Türkiye´deki de?i?imi ya da direni?i gösterecek. ?emdinli Davasy´nda Kara Kuvvetleri Komutany Büyükanyt´y da iddianameye koyan Savcy Ferhat Sarykaya gündemi sarsmy?ty. Savcy Sarykaya, HSYK eliyle davadan alyndy ve kamu kurum ve kurulu?larynda çaly?masy yasaklanarak avukatlyk dahi yapamaz hale getirildi. Ancak iddianamesi Van 3. A?yr Ceza Mahkemesi tarafyndan kabul edildi. Dava sonucunda askerlerin de içinde bulundu?u sanyklar 39´ar yyl a?yr hapis cezalaryna çarptyryldy ve Türkiye´de aly?ylmadyk bir durum ortaya çykty. Bu kararla adeta Kontrgerilla´nyn varly?y tescillenmi? oldu. Ancak Kontrgerillacy çevreler pes etmedi. Yapylan itirazlar üzerine bir üst mahkeme olan Van 4. A?yr Ceza Mahkemesi´nde tekrar görülen davada durum de?i?medi ve kararlar onandy. Devreye bu kez Yargytay girdi ve sanyklaryn içinde halen görevde olan muvazzaf askerlerin de bulunmasy sebebiyle davanyn askeri mahkemeye gönderilmesini istedi. Yargytay´yn bu iste?ini yetkisini kullanarak yerine getirmeyen ve kararlarynda direnen Van Mahkemeleri´nin kar?ysyna tekrar HSYK çykaryldy. HSYK, 3. ve 4. mahkeme heyetlerinin istisnasyz tüm üyelerini ülkenin dört bir yanyna sürgün etti. Yerlerine atanan yeni üyeler de ilk duru?mada davayy askeri mahkemeye gönderdi. Askeri mahkemenin yapty?y ilk duru?mada sanyklaryn tahliye edilmesiyle Kontrgerilla´nyn yargydaki varly?y net bir ?ekilde ortaya çykmy? oldu. ?emdinli Davasy askeri mahkemede halen görülmeye devam etmektedir. Di?er bir kritik dava Dany?tay Davasy. Saldyry olayynyn Ergenekon´la ba?lantysyny gösteren deliller Savcy Zekeriya Öz tarafyndan mahkemeye iletmesine ra?men dikkate alynmamy? ve saldyry türban nedeniyle i?lenmi?tir denilerek sanyklar cezalandyrylmy? ve olasy asyl failler gözden kaçyrylmy?ty. Ergenekon davasynda sanyklar ceza alsa bile Kontrgerillacy çevreler bu kararlaryn Yargytay´dan dönece?i umudunu ta?yyorlar. Ancak yargyda da içten içe bir de?i?im var gibi görünüyor. Dany?tay davasynyn Ergenekon davasyna ba?lanmasy buna bir örnek ve bu karar Ergenekon sanyklaryny ve Kontrgerillacy çevreleri epey üzmü?tü. Bu de?i?imin gerçekten var olup olmady?yny göstermesi açysyndan Anayasa Mahkemesi´nin verece?i karar çok önemli ve hangi yönde olursa olsun büyük tarty?malara yol açaca?y açykça görülebiliyor.
CHP´nin eski Parti Meclisi Üyesi ve AK Partili Haluk Özdalga CHP´ye meydan okudu: ´Yüre?in yetiyorsa, kendine güveniyorsan, bu yasayy iptal için Anayasa Mahkemesine git!´
AK Parti Ankara Milletvekili Haluk Özdalga, ´CHP Lideri Deniz Baykal´a meydan okuyorum: Yüre?in yetiyorsa, kendine güveniyorsan, bu yasayy iptal için Anayasa Mahkemesine git! Ben de senin ve CHP´nin pe?inden kaçty?ynyz yere kadar gidece?im. Milletimizin önünde, Avrupa´da, Sosyalist Enternasyonal´de ve ba?ka her zeminde sizi te?hir edece?im´ dedi. 2007 yylynda CHP eski genel sekreteri Ertu?rul Günay´la birlikte AK Parti´ye katylan CHP´nin eski Parti Meclisi Üyesi Haluk Özdalga halen TBMM Çevre Komisyonu Ba?kanly?yny yapyyor. Özdalga, yapty?y yazyly açyklamada, ?u görü?lere yer verdi:´Anayasal düzeni de?i?tirme te?ebbüsü dahil bazy suçlary i?leyen asker ki?ilerin sivil mahkemelerde yargylanmasynyn önünü açan yasa Cumhurba?kany Gül tarafyndan onaylandy ve ola?an hukuki süreç tamamlanarak söz konusu yasa yürürlü?e girdi. Böylece demokrasimiz için hayati önem ta?yyan önemli bir reformu daha gerçekle?tirmi? olduk. CHP lideri Deniz Baykal´a meydan okuyorum: Yüre?in yetiyorsa, kendine güveniyorsan, bu yasayy iptal için Anayasa Mahkemesine git! Ben de senin ve CHP´nin pe?inden kaçty?ynyz yere kadar gidece?im. Milletimizin önünde, Avrupa´da, Sosyalist Enternasyonal´de ve ba?ka her zeminde sizi te?hir edece?im. Darbeci askerlerin sivil mahkemelerde yargylanmasyny engellemeye çaly?an, demokrasi kar?yty arsyz bir siyaseti savundu?unuz bütün dünya tarafyndan bir kez daha görülecek. Türk milleti ve demokrasiye ba?ly tüm halklaryn gözünde küçük dü?eceksiniz, mahkum edileceksiniz ve a?a?ylanacaksynyz. Hodri meydan!´ ( Habertürk)
Meclis´te oy verdikleri yasaya ertesi gün itiraz eden CHP, Özdalga´yy çok sinirlendirmi?ti
Haluk Özdalga, kysa süre önce de CHP´yi bu yasaya kar?y çykty?y için a?yr ?ekilde ele?tirmi?, Fa?ist general Franko yanda?larynyn Yspanya´da oynadyklary rolü bugün Türkiye´de CHP Genel Ba?kany Deniz Baykal ve CHP´li yanda?larynyn üstlendi?ini öne sürmü?tü. Yasanyn CHP´nin de oyuyla Meclisten çykmasyna ra?men yine CHP tarafyndan ele?tirilmesine sinirlenen Özdalga, Baykal ve CHP ileri gelenlerine a?yr ele?tiriler yöneltmi?ti: Baykal´yn ve CHP´nin bu tutumu, demokrasinin güçlenmesine kar?y nasyl ikiyüzlü ve arsyz bir muhalefet sürdürdüklerini bir kez daha gözler önüne seriyor. 1980´lerde Yspanya´da demokratikle?me reformlaryna direnen, fa?ist diktatör Franko yanda?lary olmu?tu. Ama bu direni?leri sonuç vermedi. Demokratik Yspanya, AB´nin en çarpycy ba?ary örneklerinden biri oldu. General Franko yanda?lary da tasfiye edildi. Fa?ist General Franko yanda?larynyn Yspanya´da oynadyklary rolü bugün Türkiye´de Baykal ve CHP´li yanda?lary üstlenmi? durumda. Tarihin acy cilvesi, Baykal o tarihlerde Yspanyol sosyal demokrat lider Felipe Gonzales´i örnek aldy?yny, Türkiye´nin Gonzales´i olmak istedi?ini söylüyordu. ?imdi fa?ist general Franko´nun elbiselerini içine giymeyi sindirdi. Baykal ve CHP´li yanda?larynyn akybeti de Frankocular gibi olacak. E?er CHP bu yasanyn iptali için Anayasa Mahkemesi´ne giderse ben de onlaryn pe?inden kaçtyklary yere kadar gidece?im. Demokrasiye kar?y yürüttükleri bu arsyz muhalefeti milletin önünde Avrupa´da ve üyesi bulunduklary Sosyalist Enternasyonel´in her zemininde te?hir etmeye devam edece?im.
Nabi Ya?cy ( Taraf): Çok kritik bir e?ik geçildi. Tarty?ylyyordu, bu yasa Cumhurba?kany Gül´den döner mi, Meclis´te yeniden görü?ülür mü, CHP Anayasa Mahkemesi´ne götürürse mahkeme bu yasayy anayasaya aykyry bulur mu, falan da filan! Ysterse bunlaryn hepsi olsun, cam fanus çatlamy?tyr bir kez, da?ylmy?tyr. Yapy?tyrylamaz. Bu yasanyn Meclis´ten tarty?masyz biçimde, oybirli?iyle çykmasynyn anlamynyn altyny bir kez daha çizmek istiyorum. Çünkü çok önemli. Bir olayyn, olgunun görünenin ötesine ta?an, yayylan (sudur eden) anlamyny ortaya çykarmak siyaset felsefesinin oldu?u kadar do?rudan siyaset yapmanyn da bir biçimidir. Bugüne dek halkyn oylaryyla parlamentoda temsil yetkisini kullanan sivil otorite siyasi rejim üstünde kritik dönemeçlerde söz sahibi olamamy?ty. Evet, Meclis, AB´ye tam üyelik amacyyla bir dizi uyum yasalary çykarmy?ty, bunlaryn hepsi de demokrasimizin gelece?i açysyndan çok önemliydi ama hiç biri kritik dengeye veya e?i?e dokunan yasalar de?ildi. Herkes kyyametin ileride oldu?unu seziyor, fark ediyor, biliyor ve bekliyordu. Türkiye, isterse AB müktesebatynyn gereklerinin hepsini yerine getirsin ama rejimin askeri vesayetçi karakterini de?i?tirmedikçe AB´ye üye olamazdy. Bunu AB yetkilileri her fyrsatta söylüyorlardy. Bu konunun üstüne basmyyorlar, yüksek sesle dillendirmiyorlardy; çünkü onlar da hem i?in zorlu?unun farkyndaydylar, hem de bu i?in nasyl çözülece?ini biliyor de?illerdi. Bizler de öyle.
Hüseyin Gülerce ( Zaman): ?emdinli´yi unutma. Sayyn Cumhurba?kany´nyn, askeri yargy-adli yargy tarty?masyny bitirecek kanunu onaylamasy, demokratikle?me adyna yeni bir dönemi i?aret etmektedir. Ergenekon dava süreci, ayny zamanda bir turnusol ka?ydy i?levi görüyor. Halkyn oyuyla iktidara gelme umudunu kaybedenlerin, darbelere ve darbecilere tabii ki kar?yyyz deyip, nasyl da cuntacylaryn yargylanmasyny önlemeye çaly?tyklaryny görüyoruz. Mesela yary resmi akademisyenlerin sahne alyp, nasyl da, darbe fikir suçudur canym, olmamy? darbenin yargylanmasy my olur, hadi oradan diye ahkam kesmeleri, suçüstü yakalanmak de?il de nedir? Böylelerine halk koro halinde, Darbe yapany yargylayacak bir güç mü var? Bugüne kadar hangi darbeci yargylanmy? aslanym? deyip gülüyor. Çankaya´da onaylanan kanun ile ilgili tarty?malarda da öyle. CHP+ordu= iktidar formülünün unutuldu?unu zannedenlerin bile gözleri fal ta?y gibi açyldy. MGK devam ederken, Baykal Meclis´te grup toplantysynda, Birkaç saat içinde Cumhurba?kany Hanya´yy Konya´yy görecek... Akly ba?yna gelecek. diye tehdit savuruyordu. Bir ?ey daha oldu. Üst düzey komutan konu?tu günlerine geri döndük. 28 ?ubat sürecinde oldu?u gibi, aba altyndan sopa göstermek adyna, isimsiz generallere atfen, haberler çykmaya ba?lady. Sayyn Genelkurmay Ba?kany MGK´da konu?uyor. Ardyndan Sayyn Cumhurba?kany ile mini zirvede konu?uyor. Daha önce basyn toplantysy yapyyor, konu?uyor. O zaman, bu üst düzey askeri yetkili kim? Genelkurmay´da bir ba?ka odak daha var da, onun sözcüsü mü konu?uyor? Sayyn Ba?bu? bu haberlere neden tepki vermiyor? Yki ba?ly Genelkurmay görüntüsü kendilerini rahatsyz etmiyor mu?
60 yyldyr çözülemeyen faili meçhuller CHP ve yanda? medyayy rahatsyz etmiyor
Bizi asyl rahatsyz eden, yüzlerce kanly ve karanlyk olayyn, bu ülkede 60 senedir aydynlanamamasydyr. 60 senedir binlerce faili meçhul cinayetin, katillerinin bulunmayy?ydyr. Onurlu bir devlet, onurlu yöneticiler, 70 milyonluk bir ülke, bu yükü ta?yyamaz. Susurluk bizi rahatsyz ediyor, ?emdinli bizi rahatsyz ediyor, Ergenekon bizi rahatsyz ediyor. ?emdinli´yi hatyrlayynyz. 9 Kasym 2005´te, iki astsubay ve PKK itirafçysy, bir kitapçy dükkanyna bomba atty. Bir ki?i öldü. Sonra arabalarynyn içindeki silahlar görülünce, halk tarafyndan linç edilmek istendiler. Linç yine halk tarafyndan önlendi. Birkaç saat sonra otomobilde ke?if yapan savcy ve CHP Hakkari Milletvekili Esat Canan´yn üzerine ate? açyldy. Bir ki?i de bu syrada öldü. Van 3. A?yr Ceza Mahkemesi´nde görülen davada bombalama olayynyn sany?y iki astsubay 39 yyl 6 ay hapis cezasy aldy. ?imdi syky durun. Yargytay 9. Ceza Dairesi, sivil mahkeme için görevsizlik karary verdi. Davanyn sivil mahkemenin görev alanyna girmedi?ini söyledi. Davayy askeri yargyya gönderdi. Askeri mahkeme daha ilk duru?mada sanyklary serbest byrakty. Ve dava hala sürüyor. On gün önce, olay yerinde ke?if yapylmy?. Görgü tanyklary bu ke?fe ça?rylmamy?. Mesela Esat Canan ça?rylmamy?. Canan, önceki gün, Taraf´ta Ne?e Düzel´e ?unlary söyledi: Byrakyn askeri yargyyla ilgili tarty?malary. Bugün Türkiye´de sivil yargy bile sivil de?ildir. Sivil yargy da tarafsyz ve ba?ymsyz de?ildir. Askerin, tutuklansyn dedi?i tutuklanyyor, serbest byrakylsyn dedi?i serbest byrakylyyor...
Çankaya´dan gelen onay ?emdinli davasynyn Ergenekon´la birle?tirilmesini gerekli kylmaktadyr
?emdinli´yi kimse unutmamaly. Yasayy onaylamasyn diye Cumhurba?kany´na basky yapan CHP yöneticilerini ve ayny mevzideki medyayy, ?u sorunun cevabyny vermeye ça?yryyoruz: ?emdinli´de bombalanan kitapevi, askeri mahal midir? Kitabevi bombalamak, insan öldürmek, devletin savcysyna ve milletin vekiline kur?un sykyp masum sivilleri öldürmek, askeri bir görev midir? Ortada, askere kar?y i?lenmi? bir suç mu vardyr? Pekiyi öyleyse, bu ?emdinli davasy niye askeri mahkemede görülüyor? Çankaya´dan gelen onay ?emdinli davasynyn da Ergenekon´la birle?tirilmesini gerekli kylmaktadyr. Güne?i balçykla syvamaya kalkanlaryn sonu hüsran olacak.
10 Temmuz 2009: Ve ilk test Da?lyca´da..
SABYH KANADO?LU´NUN ASKERY YARGIYI YENY YASAYI CYDDYYE ALMAMAYA TE?VYK EDEN GÖRÜ?Ü TARAFTAR BULACAK MI?
Abdullah Gül´ün Kö?k´e çykmasynyn engellenmesine yönelik 367 krizinin mimary olan, Ergenekon soru?turmasynyn engellenmesi, pardon, daha kolay ve sa?lykly yürütülebilmesi için 40 savcy formülü ve benzeri ilginç formüllerle gündeme oturmayy ba?aran eski Yargytay Cumhuriyet Ba?savcysy Sabih Kanado?lu, darbecilere sivil mahkeme yolunu açan düzenleme için de yeni bir formül, yeni bir kaos plany ortaya atmy?ty. Dü?ündü?ü formülü U?ur Dündar´a anlatan Kanado?lu´na göre askeri yargy, Meclis´in çykardy?y son yasaya uymayacak. Askeri Yargyyy tyrpanlayan yeni yasanyn Meclis´ten geçmesi üzerine, TV´de canly yayyna katylan Kanado?lu, yeni yasanyn yasady?y oldu?unu ilan etmi? ve Anayasa´nyn 145. maddesinde askeri yargynyn görev ve yetkilerinin net bir ?ekilde belirlendi?ini öne sürmü?tü. Siz bu Anayasa´da de?i?iklik yapmadan bir yasayla bu i?i halledemezsiniz, daha ba?ka büyük sorunlar çykaryrsynyz diyen Kanado?lu, çykacak büyük sorunlary ?öyle syralamy?ty: Anamuhalefet partisi, Anayasa Mahkemesi´nde bunun iptali için dava açar. O da yetmez, elinde o dava bulunan askeri mahkeme, çykarylan yasanyn Anayasa´ya aykyry oldu?unu Anayasa Mahkemesi´nde iddia edebilir, gönderebilir.
Sabih: Bir de üçüncü asyl tarty?maly olabilecek ve ortaly?y daha büsbütün de?i?tirecek bir unsur daha var
?imdi onun kimse farkynda de?il. Anayasa maddeleri do?rudan uygulanabilir haldeyse, o takdirde mahkemeler yasayy ihmal ederler, Anayasa´yy do?rudan uygularlar. Onun için ?u tarty?ma bunu beraberinde getirebilir. Der ki askeri yargy; bakmakta oldu?u davada ´ben yetkimi görevimi Anayasa´dan alyyorum. Bu çykardy?ynyz yasayy uygulamyyorum. Ben devam ediyorum´ diyebilir. ( Zaman)
Yasa yürürlü?e girdi, ilk görevsizlik talebi Da?lyca dosyasyna
A?yr cezalyk suç i?leyen askerlerin sivil mahkemede yargylanmasynyn önünü açan yasanyn yürürlü?e girmesiyle ilk görevsizlik talebi Da?lyca davasy dosyasyna oldu. Van Askeri Mahkemesi´nde görülen Da?lyca Davasy´ndan a?yrla?tyrylmy? müebbet hapisle yargylanan Ramazan Yüce´nin avukaty Dincel Aslan, dosyanyn müvekkilli yönünden tefrik edilerek görevsizlik karary verilmesi için mahkemeye ba?vurdu. Avukat Dincel Aslan, Ceza Muhakemeleri Kanunu (CMK)´nyn 250. maddesinde belirtilen suçlary i?leyen asker ki?ilerin sivil mahkemede yargylanmasynyn önünü açan 5918 sayyly yasanyn Cumhurba?kany Abdullah Gül tarafyndan onaylanarak yürürlü?e girdi?ini hatyrlatty.
Yasayla birlikte askerlerin devlet güvenli?i aleyhine cürümlerden dolayy özel yetkili a?yr ceza mahkemeleri tarafyndan yargylanmalary gerekti?ini ifade eden Aslan, Yasa kapsamyna bakyldy?y zaman devam eden soru?turma ve kovu?turmalary durumunda da soru?turmayy veya kovu?turmayy yürüten askeri savcy ve askeri mahkemeler görevsizlik karary vererek dosyalary özel yetkili a?yr ceza mahkemelerine göndermesi gerekti?i açyk bir ?ekilde belirtiliyor. Da?lyca Davasy´nda yargylanan müvekkilim Ramazan Yüce´ye ili?kin olarak 5230 sayyly yasanyn 302. maddesi gere?i devletin birli?i ve bütünlü?ü aleyhine bir cürüm olmasy, ayny zamanda 3713 sayyly yasanyn 7. maddesi kapsamyna giren örgüt propagandasy suçlamalar bulunuyor. Bu suçlaryn devlet güvenli?i aleyhine giren suçlar kapsamyna alynmasyndan hareketle Van Askeri Mahkemesi´ne dosyanyn müvekkilim yönünde tefrik edilerek görevsizlik talebinde bulundum. Görevli mahkemenin özel yetkili Van A?yr Ceza Mahkemesi oldu?unu dü?ünüyoruz dedi.
Askeri Mahkeme´nin yasayy Anayasanyn 145. maddesine aykyry bulmasy halinde ne yapylaca?y sorusu üzerine ise Avukat Aslan, Askeri Mahkeme´nin, devam eden bir yargylama oldu?u için yasayy Anayasa´nyn 145. maddesine aykyry oldu?unu dü?ünmesi halinde dosyayy Anayasa Mahkemesi´ne götürebilece?ini kaydetti. Anayasa Mahkemesi´nin, bu konuda somut norm denetimi yoluyla bu konuyu inceleyebilece?ini anymsatan Aslan, zaten CHP´nin de yasayy Anayasa Mahkemesi´ne götürece?ini vurgulady. Türkiye´de demokratikle?me ve Türkiye´nin AB´ye girmesi için askeri mahkemelere çok görev verilmemesi gerekti?ini dile getiren Aslan, askeri mahkemelerin görev alanynyn yasada açykça belirlenmesi gerekti?ini söyledi. Avukat Aslan, ayny zamanda Askeri Mahkeme´de devam eden ?emdinli davasynyn da müdahil avukaty oldu?unu dile getirerek, Yasa yürürlü?e girdikten sonra bir müdahil avukatlarymyz arasynda bir komisyon kuruldu. Komisyon yasayy inceleyerek ?emdinli dosyasynda askeri mahkemesinin görevsizlik karary vermesi için bir dilekçe hazyrlyyor. En kysa zamanda mahkemeye görevsizlik talebi yapylarak, dosyanyn özel yetkili a?yr ceza mahkemesine gönderilmesi istenecek dedi. (Cihan)
Ve ikinci görevsizlik talebi ?emdinli dosyasyna geliyor
Ça?da? Hukukçular Derne?i (ÇHD) Genel Ba?kany Selçuk Koza?açly, pazartesi günü bazy baro ba?kanlaryyla birlikte ?emdinli Davasy´nyn, Van 3. A?yr Ceza Mahkemesi´nde görülmesi için ba?vuracaklaryny açyklady. Hatyrlanaca?y gibi dava ilk olarak Van 3. A?yr Ceza´da görülmü? ve sanyklar a?yr hapis cezalaryyla cezalandyrylmy?lardy. Temyiz edilen dava üst mahkeme olan 4. A?yr Ceza´da tekrar görülmü? ancak karar de?i?memi?ti. deBu geli?me üzerine devreye Yargytay ve HSYK girerek her iki mahkeme heyetini de sürgün etmi? yeni atanan heyet davayy ilk duru?mada askeri mahkemeye pas etmi?ti. Dönemin Kara Kuvvetleri Komutany Ya?ar Büyükanyt ?emdinli sanyklaryndan Ali Kaya için ?Kendisini tanyrym. Yyi çocuktur? demi?ti. Bunun üzerine savcy Ferhat Sarykaya Büyükanyt´y da soru?turmaya dahil etmi? ve ortalyk kary?my?ty. Savcy Sarykaya bu talep nedeniyle HSYK tarafyndan meslekten men edilmi?ti. Son düzenlemeyle dava dosyasynyn sivil mahkemeye gönderilmesi durumunda Van Savcyly?y Büyükanyt hakkynda yeni bir soru?turma açmasy mümkün olacak.
ANAYASA MAHKEMESY NASIL HAREKET EDER?
Düzenlemeyle ilgili ?imdi, Anayasa Mahkemesi´nin önünde üç seçenek bulunuyor:
Tümden reddedebilir
Yüksek Mahkeme, asker ki?ilerin askeri mahalde i?ledikleri ancak askerlikle ilgisi olmayan suçlar için, soru?turma ve yargylanmanyn sivil mahkemelerde yapylmasyny içeren düzenlemenin iptal istemini tümden reddedebilir. Mahkeme bunu yaparken, demokratik hukuk devletine vurgu yapan ve de?i?tirilmesi teklif dahi edilemeyecek Anayasa´nyn 2. maddesini referans alabilir. Mahkeme bu muhtemel kararynda bir kez daha ´askeri mahal´ ve ´askeri suç´ kavramlaryny ele alyp, darbe gibi suçlaryn askerlik göreviyle ilgili olamayaca?yny, ba?layycy hüküm haline getirebilecek.
Tümden iptal olursa
Mahkemenin önündeki ikinci seçenek ise düzenlemeyi tümden iptal etmek olacak. Mahkeme bu karary verirken, yasa de?i?ikli?inin, askeri mahkemelerle ilgili düzenlemeyi içeren Anayasa´nyn 145. maddesine aykyry oldu?unu öne sürebilir.
Kysmi iptal de sözkonusu
Anayasa Mahkemesi´nin davadaki üçüncü seçene?i de tümden iptal veya ret yerine, yeni yasayla birlikte askeri yargydan sivil yargyya devredilen 33 ayry suç yönünde ayry ayry karar vermek olacak. Bu görü?e göre mahkeme, askeri yargy kapsamyndan çykarylan suçlaryn tek tek askeri suç olup olmady?yny tarty?mak zorunda. Böylece mahkeme, iptal kararyny sadece bazy suçlar yönünden verebilecek. Mahkeme, bu durumda di?er suçlar yönünden ise iptal istemini reddedebilecek.
Durdurma seçenekleri
CHP, iptal öncesi, yürütmenin durdurulmasyny talep ederse Anayasa Mahkemesi´nin önünde iki seçenek var. Yaygyn uygulama, bu talebin esasla birlikte karara ba?lanmasy yönünde. Mahkeme iptal karary verdi?inde, ?Gerekçe yayymyna kadar uygulama yapylmasyn? diye durdurma karary verebiliyor. Mahkemenin di?er bir seçene?i ise, davayy esastan karara ba?lamadan, öncelikle bu talebi görü?mesi. Mahkeme, yasayy tümden ya da bazy suçlar yönünden kysmen iptal etti?inde, uygulamada hukuksal bo?luk do?mamasy için, iptal kararynyn alty ay-bir yyl sonra yürürlü?e girmesine karar verebiliyor.
YKYNCY 367 OLAYI UFUKTA GÖRÜNDÜ.. YPTAL ÇIKARSA AK PARTY REFERANDUM VE ERKEN SEÇYME GYDER MY?
Okan Müderriso?lu ( Sabah):?Yüksek Mahkeme yasayy iptal karary verirse, kulislerde konu?ulan muhtelif senaryolar akla gelmektedir. Ankara´da itibar gören versiyon ?udur: Silivri´de görülmekte olan davanyn emekli ve muvazzaf simalarynyn, asker ki?i olmalary, iddia edilen suçun askeri mahalde i?lenmi? olmasy gibi gerekçeler yaratylarak, temyiz a?amasyndan sonra askeri mahkemeye çykarylmalary ihtimal dahilindedir. Bu tezin sahipleri ?emdinli Davasy´nda alynan karary örnek göstermekte, suç mahalli, suç i?ledi?i ileri sürülenlerin kimli?i dolayysyyla farkly yargylama usulüne tabi olundu?unu hatyrlatmaktalar. Böylece, Silivri´den ne karar çykarsa çyksyn emekli orgeneraller için askeri mahkemeye do?ru kapy aralanaca?y, burada olayyn bir ?ekilde hal yoluna konulaca?y savunulmaktadyr! Yasanyn iptali halinde iktidar partisi de siyaseten yypratylacaktyr. Çünkü, o andan itibaren elindeki tek enstrüman, askeri mahkemeleri ve askerlerin yargylanmasyny düzenleyen Anayasa´nyn 145. maddesindeki çerçeveyi de?i?tirmek, belki de referandumu göze almak olacaktyr. Bu arada takvimin de ilerledi?i dikkate alyndy?ynda seçimlere iki yyldan az bir süre kalmy?ken referanduma gidilmesi hem gerçekçi de?ildir hem de umulmadyk siyasi sonuçlara açyktyr. Öyle ki erken seçim senaryolary dahi raftan indirilecektir.?
Dava ne kadar sürer
Anayasa Mahkemesi´nin verece?i olasy kararlaryn yanynda, CHP´nin ba?vurusuyla davanyn ne kadar sürece?i de tarty?ylyyor. Yüksek Mahkeme´nin davada izleyece?i yol ve muhtemel seyir ?öyle: Ba?vurudan sonra dosya ilk inceleme için raportöre verilecek. Raporun gelmesiyle, ba?vuruda herhangi bir usul eksikli?i olup olmady?yny belirleyecek, olmady?ynda esastan incelenmesine karar verip dosyayy yeniden raportöre teslim edecek. Raportörün raporunu hazyrlamasy için yasada süre belirlemesi yok. Ancak kysa sürede sonuçlanmasy beklenmiyor. Ayryca Ba?kanly?yn dosyayla ilgili ek inceleme talebi olursa, bu süre aylary bulabilir.
Karar ne zaman
Ancak mahkeme, kimi davalary, di?erlerine kyyasla daha erken ele alyp sonuçlandyrma yetkisine de sahip. AKP´ye kapatma ve türban serbestisine ili?kin Anayasa de?i?ikli?inin iptali davalarynda oldu?u gibi mahkeme, raportörden hyzly çaly?masyny isteyebilir. Buna ra?men davanyn, temmuzun son haftasynda açylmasy, usul incelemesinin bir haftada tamamlanmasy, esasa ili?kin inceleme için dosyanyn a?ustos ba?ynda raportöre verilmesi bekleniyor. Davanyn esastan karara ba?lanmasynyn ise eylül ortasyny bulaca?y tahmin ediliyor.
CHP yasanyn iptali için toplanyyor MHP kararsyz
Cumhurba?kany Abdullah Gül´ün yasa de?i?ikli?ini onaylamasyndan sonra AKP, bundan sonraki olasy geli?meleri beklemeye ba?lady. CHP ise düzenlemenin iptali için Anayasa Mahkemesi´ne ba?vurmaya hazyrlanyyor. CHP, milletvekillerini pazartesi günü Ankara´ya ça?yrdy. Anayasa Mahkemesi´nde iptal davasy için grup karary alacak olan CHP, vekillerinden imza toplayacak. TBMM tatilde oldu?u için ola?anüstü grup toplantysy, parti genel merkezinde yapylacak. Anayasa´da, bir yasanyn iptali için ana muhalefet partisine dava açma hakky tanynyyor. MHP Grup Ba?kanvekili Oktay Vural ise, parlamentoda düzenledi?i basyn toplantysynda sorulary yanytlarken, yasanyn iptali için Anayasa Mahkemesi´ne yapylacak ba?vuruya destek olup olmayacaklaryny de?erlendireceklerini söyledi. Vural, ?MHP olarak do?rudan do?ruya hiçbir düzenleme yapylmasyn diye bir iddiamyz yok? dedi.
BU DAVALARIN KADERY DE?Y?YYOR
Cumhurba?kany Abdullah Gül´ün, askere sivil yargy yolu açan düzenlemeyi onaylamasy, askeri mahkemelerde süren davalaryn kaderini de yakyndan etkileyecek. Yasa de?i?ikli?iyle birlikte askeri mahkemelerdeki bazy davalar artyk sivil mahkemelerde görülecek. Y?te o dava ve soru?turmalardan en bilinenleri:
?emdinli Davasy
?emdinli´de Umut Kitabevi´ne bomba atylmasynyn ardyndan yakalanan iki astsubay ile bir itirafçy sivil mahkemede yargylandy ve 39´ar yyl hapis cezasy aldy. Ancak Yargytay cezayy bozdu, dosyayy da askeri mahkemeye gönderdi. Askeri mahkeme ilk duru?mada sanyklary tahliye etti. Davanyn avukatlary ?emdinli´nin sivil mahkemede görülmesi için ba?vuru hazyrly?y yapyyor.
Da?lyca Baskyny
Askeri zaaflaryn oldu?u ortaya çykan PKK´nyn Da?lyca baskynynda, önce esir alynyp sonra serbest byrakylan sekiz erin yaptyklary açyklamalar nedeniyle Van Askeri Mahkemesi tarafyndan yargylandy?y davanyn adresi de sivil yargy olacak.
Darbe günlükleri
Genelkurmay Askeri Savcyly?y´nyn bir türlü soru?turmady?y, Darbe Günlükleri de tarty?masyz biçimde sivil savcylaryn görev alanyna girdi. Nokta dergisinin yayymlady?y günlükler, ?imdi Ergenekon savcylarynca ayry ve ba?ymsyz bir soru?turma konusu yapylabilecek.
Karargah Evleri soru?turmasy
Hava Kuvvetleri Komutanly?y Askeri Savcyly?y´nyn uzun süredir yürüttü?ü açyklanan, ancak bir türlü sonuçlanmayan ve karartma ele?tirilerine maruz kalan olan ´Karargahevleri Soru?turmasy´nda da yetkinin bu yasayla sivil yargyya geçmesi gerekecek. Askeri Savcyly?yn bugünden itibaren ek i?lem yapmadan görevsizlik karary verip, dosyayy sivil savcyya göndermesi beklenecek.
Birçok dava da ikiye bölünecek
Askerlerin sivillerle birlikte yargylandy?y, ancak Ceza Muhakemesi Kanunu´nun 250. maddesindeki suçlar dy?ynda kalan Sauna, Atabeyler, Özel Kuvvetler Komutanly?y Yn?aaty, Korgeneral Ethem Erda?y´nyn Baraka davasy, DTP´li Nurettin Demirta?´yn da aralarynda bulundu?u 97 ki?inin yargylandy?y sahte çürük raporu davalary sivil yargyya ta?ynacak.
ERGENEKON DAVASI´NDA SANIKLARIN ASKERY YARGI UMUDU SÖNDÜ
Yeni yasanyn en önemli sonucu ise ?üphesiz Ergenekon davasy sanyklary ve avukatlarynyn askeri yargy umudunu söndürmesi oldu. Çünkü Ergenekon davasynda bir sonraki a?amada Yargytay görevsizlik karary vererek davanyn askeri mahkemeye gitmesinin yolunu açabilecekti. Yeni yasa, bu olasyly?y da ?imdilik tümden kaldyrmy? oldu. ( Taraf)
(09 Temmuz 2009), son güncel.: (11 Temmuz 2009)
HABERLE İLGİLİ ŞİKAYET, DÜZELTME GİBİ TALEPLERİNİZİ İLETMEK İÇİN TIKLAYIN
HABERLE BAĞLANTILI OLABİLECEK LİNKLER:
Yasa de?i?ikli?ini i?leyen ´Meclis egemenli?ini kullanyyor: Askeri Yargyya tyrpan´ konulu man?etlerimiz
Karargah Evleri soru?turmasynyn askerlerce savsaklanmasy
?emdinli Davasy´nyn örtbas edilmesi man?etlerimiz
?emdinli´yle ilgili tüm man?etlerimiz
Kontrgerilla´nyn yargydaki örgütlenmesi konulu man?etlerimiz