Anayasa Mahkemesi raportörü, askerlere sivil yargy yolunu açan Ceza Muhakemeleri Kanunu(CMK) de?i?ikli?iyle ilgili raporunu tamamlayarak mahkemeye teslim etti. Edinilen bilgiye göre, raporda askerlerin sivil mahkemelerde yargylanmasyny düzenleyen yasa de?i?ikli?inin Anayasa´ya aykyry olmady?y görü?üne yer verildi. Raporun teslim edilmesi üzerine Anayasa Mahkemesi´nin konuyu ivedilikle gündeme alyp sonuçlandyrmasy bekleniyor.
![]() ![]() ![]() |
Raportör: ´Askeri Yargyya Tyrpan´ yasasy Anayasa´ya uygun
Anayasa Mahkemesi raportörü, askerlere sivil yargy yolunu açan Ceza Muhakemeleri Kanunu(CMK) de?i?ikli?iyle ilgili raporunu tamamlayarak mahkemeye teslim etti. Edinilen bilgiye göre, raporda askerlerin sivil mahkemelerde yargylanmasyny düzenleyen yasa de?i?ikli?inin Anayasa´ya aykyry olmady?y görü?üne yer verildi. Raporun teslim edilmesi üzerine Anayasa Mahkemesi´nin konuyu ivedilikle gündeme alyp sonuçlandyrmasy bekleniyor.
CHP´nin de?i?ikli?in iptali istemiyle açty?y dava kapsamynda hazyrlanan rapor Yüksek Mahkeme üyelerine da?ytyldy. Edinilen bilgiye göre, raporda askerlerin sivil mahkemelerde yargylanmasyny düzenleyen yasa de?i?ikli?inin Anayasa´ya aykyry olmady?y görü?üne yer verildi. Kanun de?i?ikli?inin AB´ye uyum kapsamynda çykaryldy?y, Anayasa´nyn 2. maddesindeki demokratik hukuk devleti ilkelerine uygun oldu?u vurgulandy. Raporda, CMK de?i?ikli?inin askeri yargyyy düzenleyen Anayasa´nyn 145. maddesine de aykyry olmady?y belirtildi. Raportörün görü?ünün üyeler açysyndan ba?layycyly?y bulunmuyor. Anayasa Mahkemesi, CHP´nin ba?vurusunu reddetmesi durumunda askeri yargynyn görev alany önemli ölçüde daraltylmy? olacak. ?emdinli, Da?lyca davalarynda ya?anan askeri-sivil yargy tarty?malary son bulacak. Yasanyn iptali halinde ise Yüksek Mahkeme yeni yasa de?i?ikli?i için süre verecek. Yasa, de?i?ikli?e kadar mevcut haliyle yürürlükte kalacak. Ancak yasanyn iptaliyle birlikte yürürlü?ünün durdurulmasyna karar verilmesi halinde mahkemeler arasynda hukuk karma?asy ya?anacak.
Askerlerin CMK´nyn 250. maddesine giren suçlarda sivil mahkemelerde yargylanmasyny düzenleyen kanun de?i?ikli?i geçti?imiz haziran ayynda TBMM´de yasala?tyrylmy?ty. De?i?iklikle sivillerin bary? zamanynda askeri mahkemelerde yargylanmayaca?y, darbe ve darbeye te?ebbüs ile devlet güvenli?ine ili?kin özel yetkili a?yr ceza mahkemelerinin görev alanyna giren suçlarda askerlerin sivil yargyda yargylanmasy hükme ba?lanmy?ty. TBMM Genel Kurulu´nda yasa de?i?ikli?ine destek veren CHP, iki gün sonra deste?ini geri çekmi?ti. Ardyndan da düzenlemenin iptali talebiyle Anayasa Mahkemesi´nde dava açmy?ty. ( Zaman)
TBMM sabaha kadar çaly?arak Kontrgerillacylary ?ok eden yasayy çykarmy?ty
27 Haziran 2009 tarihinde AK Parti´nin önergeleriyle Meclis´in sabaha kadar çaly?arak yasala?tyrdy?y torba yasada yer alan çok kritik bir düzenleme ile askeri savcy ve mahkemelerin askerlerle birlikte suç i?leyen sivilleri soru?turma ve yargylama yetkileri kaldyrylmy?ty. Albay Dursun Çiçek´in sivil mahkemede yargylanmasynyn tarty?yldy?y günlerde yapylan bu sürpriz yasa de?i?ikli?iyle Meclis, Askeri yargylamada önemli bir siville?me adymy atty. Artyk asker olmayan ki?ilerin, askerlerle i?tirak halinde i?ledi?i suçlar, Cumhuriyet savcylyklary tarafyndan soru?turulacak.
Düzenleme, kanunun yürürlü?e girdi?i tarihte devam etmekte olan soru?turma ve kovu?turmalarda da uygulanacak
Bugünlerde tekrar tarty?ylmakta olan ´Yrticayla Mücadele Eylem Plany´nda yer alan çe?itli suçlaryn ´Askeri suç kapsamyna´ alynarak örtbas edilmesi ya da üzerine gidilmesinin engellenmesi giri?imi bu de?i?iklikle uygulanamaz hale getirilmi? oluyor. Sivil ve asker ki?ilerin kary?ty?y suçlarda sivillerin yargylanmasy sivil mahkemeler eliyle yapylacak.Yasaya göre, bary? zamanynda asker olmayan ki?ilerin, Askeri Ceza Kanunu veya di?er kanunlarda yer alan, askeri mahkemelerin yargy yetkisine tabi bir suçu, tek ba?yna veya asker ki?ilerle i?tirak halinde i?lemesi durumunda, asker olmayan ki?ilere ili?kin soru?turmalar, Cumhuriyet savcylary, kovu?turmalar ise, adli yargy mahkemeleri tarafyndan yapylacak.
Askerlerin kary?ty?y çete suçuna sivil a?yr ceza bakacak
Örgüt faaliyeti çerçevesinde i?lenen, uyu?turucu ve uyarycy madde suçu imal ve ticareti suçu veya suçtan kaynaklanan mal varly?yny aklama suçu, a?yr ceza mahkemeleri görev alanyna girecek. Asker ki?iler, bary? zamanynda a?yr ceza mahkemelerinin yetkisine giren bir suçu i?lemeleri halinde bu mahkemelerde, sava? ve sykyyönetim halinde ise askeri mahkemelerde yargylanacak. Düzenleme, kanunun yürürlü?e girdi?i tarihte devam etmekte olan soru?turma ve kovu?turmalarda da uygulanacak. TBMM´de kabul edilen ?Türk Ceza Kanunu´nda ve Bazy Kanunlarda De?i?iklik Yapylmasyna Yli?kin Kanun? la askeri yargynyn yetkilerine önemli kysytlamalar getirildi. De?i?iklikle askerlerin kendi içinde darbe giri?imi, cunta veya hükümete kar?y eylem planlary yapmalary gibi suçlarda yetki sivil yargyya verildi. Sivil yargyya verilen yetki, devam eden soru?turma ve davalary da kapsayacak. De?i?iklikle ayryca sivillerin bazy suçlarda askeri mahkemelerde yargylanmalaryna da tamamen son verildi. Yürürlükteki kanunlara göre, asker ki?ilerin sivil ki?ilerle i?tirak halinde i?ledikleri suçlarda yargylanacaklary mahkeme ?u kritere göre belirleniyor: Y?lenen suç, Askeri Ceza Kanunu´nda yazyly bir suç ise dava askeri mahkemelerde görülüyor. E?er suç, Askeri Ceza Kanunu´nda yazyly olmayan bir suç ise yargylama sivil mahkemelere byrakylyyor. Ergenekon soru?turmasynda bazy askerlerin sivil savcylar tarafyndan soru?turulmasy da bu kapsamda yapylyyor. Ayryca asker ki?ilerin askeri mahalde, sivil ki?iler olmadan kendi aralarynda i?ledikleri her tür suç askeri mahkemelerin görev alanyna giriyor.
Siviller askeri mahkemelerde yargylanamayacak
AKP´nin, askeri mahkemelerle hiç ilgisi olmayan ve yolsuzluklarla ilgili bir kanun tasarysyna gece yarysy önergeleriyle yapty?y eklemelerle bu düzenlemeler de?i?tirildi. Ylk olarak Ceza Muhakemesi Kanunu´nun 3. maddesine ?u fykra eklendi: ?Bary? zamanynda, asker olmayan ki?ilerin Askeri Ceza Kanununda veya di?er kanunlarda yer alan askeri mahkemelerin yargy yetkisine tabi bir suçu tek ba?yna veya asker ki?ilerle i?tirak halinde i?lemesi durumunda asker olmayan ki?ilerin soru?turmalary Cumhuriyet savcylary, kovu?turmalary adli yargy mahkemeleri tarafyndan yapylyr.? Buna göre i?lenen suç ne olursa olsun, sivil ki?ilerin artyk askeri mahkemelerde yargylanmalary son bulacak. Böylece Türkiye´nin AYHM´de çok sayyda davada mahkum olmasyna neden olan sivillerin askeri mahkemelerde yargylanmasy da son bulacak.
De?i?iklik küçük, hedef büyük
Ykinci önemli de?i?iklik ise Ceza Muhakemesi Kanunu´nun 250/3. maddesinde yapylan de?i?iklik oldu. Buna göre bu maddedeki ?Anayasa Mahkemesi ve Yargytay´yn yargylayaca?y ki?ilere ili?kin hükümler ile sava? ve sykyyönetim hali dahil askeri mahkemelerin görevlerine ili?kin hükümler saklydyr? cümlesindeki ?hali dahil? ifadesi yerine ?halinde? ifadesi konuldu. Yani görünü?te birkaç harflik bir de?i?iklik yapyldy. Ancak bu küçük görünen de?i?ikli?in kapsamy, önergenin gerekçesinde ?öyle açyklandy: ?Asker ki?ilerin bary? zamanynda, 250. madde uyarynca kurulan a?yr ceza mahkemelerinin yargy yetkisine giren bir suçu i?lemeleri halinde, bu mahkemeler tarafyndan yargylanmasy amacyyla bu de?i?iklik önergesi verilmi?tir. Buna kar?ylyk, sava? ve sykyyönetim halinde i?lenen suçlarda ise askeri mahkemelerin yargy yetkisi korunmaktadyr.?
Cunta giri?imi
Atyf yapylan 250. madde kapsamyna giren suçlar TCK´da düzenleniyor. TBMM´de kabul edilen düzenlemeye göre asker ki?iler tarafyndan askeri mahalde i?lenen ve Ceza Muhakemesi Kanunu´nun 250. maddesine giren ?u suçlary artyk sivil savcylar soru?turacak ve özel yetkili a?yr ceza mahkemeleri yargylayacak: ?Devletin güvenli?ine kar?y suçlar, devletin birli?ini ve ülke bütünlü?ünü bozmak, Anayasal düzene ve bu düzenin i?leyi?ine kar?y suçlar, Anayasayy ihlal, Cumhurba?kanyna suikast ve fiili saldyry, yasama organyna kar?y suç, hükümete kar?y suç, hükümete kar?y silahly isyan, silahly örgüt, örgüte silah sa?lama, suç için anla?ma, devletin güvenli?ine ili?kin bilgileri temin etme, casusluk, devletin güvenli?ine ve siyasal yararlaryna ili?kin bilgileri açyklama, gizli kalmasy gereken bilgileri açyklama, uluslararasy casusluk, devlet syrlaryndan yararlanma, devlet hizmetlerinde sadakatsizlik, yasaklanan bilgileri temin, yasaklanan bilgilerin casusluk maksadyyla temini, yasaklanan bilgileri açyklama, yasaklanan bilgileri siyasal veya askeri casusluk maksadyyla açyklama, devlet güvenli?i ile ilgili belgeleri elinde bulundurma.?
Darbe giri?imi de sivil yargyya
Asker ki?ilerin, askeri mahalde ve tamamen askeri ki?ilerle birlikte i?ledikleri her türlü darbe giri?imi, hükümetin ve TBMM´nin görevlerini yapmaya kysmen veya tamamen engel olmaya kalky?mak da bu suçlar kapsamyna giriyor. Yani olasy bir cunta ya da darbe giri?iminde soru?turma yetkisi sivil savcylarda olacak.
Yasa Albay Dursun Çiçek için mi çykty?
AKP, bu önergelerin yany syra yapylan de?i?ikliklerin ?devam eden soru?turma ve davalarda da uygulanaca?yna? ili?kin bir hüküm koydu. Bu yüzden ?Yrticaya Kar?y Eylem Plany? ba?lykly belge nedeniyle Askeri Savcyly?yn takipsizlik karary verdi?i albay Dursun Çiçek aleyhine yeni bir delil bulunmasy durumunda savcylar do?rudan Çiçek hakkynda da soru?turma yürütebilecekti.
(31 Ekim 2009, 14:20)
HABERLE İLGİLİ ŞİKAYET, DÜZELTME GİBİ TALEPLERİNİZİ İLETMEK İÇİN TIKLAYIN
HABERLE BAĞLANTILI OLABİLECEK LİNKLER: