Flaş!!! Anayasa Mahkemesi bekleneni yaptı: İptal

Anayasa Mahkemesi anayasa değişiklikleri paketinin bazı maddelerini kısmen iptal etti, kalan maddeler referanduma gidecek. Kısmi iptaller oybirliğiyle gerçekleşti. Ne CHP´nin istediği oldu ne de hükümetin. Mahkeme şekil yönünden iptal istemini reddetti. Bu da mahkemenin esasa girdiğini gösteriyor. Anayasa Mahkemesi´ne cumhurbaşkanının hukukçular dışında da üye seçmesine izin veren değişiklik bölümü (değişiklik maddesindeki ilgili cümle) iptal edildi. HSYK´ya üye seçen yüksek yargı kurumlarının sadece bir adayı seçmesini getiren cümle de iptal edildi. Diğer bir deyişle Anayasa Mahkemesi ve HSYK´ya yüksek yargının üye seçimini kısıtlamak isteyen hükümetin istediği gerçekleşmemiş oldu. Bu kurumlara üye seçiminde yüksek yargının ağırlığı devam edecek. AK Parti karara sert tepki gösterdi.

FLAŞ!!! Anayasa Mahkemesi bekleneni yaptı: İptal!

Anayasa Mahkemesi anayasa değişiklikleri paketinin bazı maddelerini kısmen iptal etti, kalan maddeler referanduma gidecek. Kısmi iptaller oybirliğiyle gerçekleşti. Ne CHP´nin istediği oldu ne de hükümetin. Mahkeme şekil yönünden iptal istemini reddetti. Bu da mahkemenin esasa girdiğini gösteriyor. Anayasa Mahkemesi´ne cumhurbaşkanının hukukçular dışında da üye seçmesine izin veren değişiklik bölümü (değişiklik maddesindeki ilgili cümle) iptal edildi. HSYK´ya üye seçen yüksek yargı kurumlarının sadece bir adayı seçmesini getiren cümle de iptal edildi. Diğer bir deyişle Anayasa Mahkemesi ve HSYK´ya yüksek yargının üye seçimini kısıtlamak isteyen hükümetin istediği gerçekleşmemiş oldu. Bu kurumlara üye seçiminde yüksek yargının ağırlığı devam edecek. AK Parti karara sert tepki gösterdi.

Anayasa Mahkemesi anayasa değişiklikleri paketinin bazı maddelerini kısmen iptal etti, kalan maddeler referanduma gidecek. Kısmi iptaller oybirliğiyle gerçekleşti. Ne CHP´nin istediği oldu ne de hükümetin. Anayasa Mahkemesi´ne cumhurbaşkanının hukukçular dışında da üye seçmesine izin veren değişiklik bölümü (değişiklik maddesindeki ilgili cümle) iptal edildi. HSYK´ya üye seçen yüksek yargı kurumlarının sadece bir adayı seçmesini getiren cümle de iptal edildi.Mahkeme Başkanı Kılıç´ın kritik cümleleri aynen şöyle idi: Başvuran davacıların bu anayasa paketinin tamının şekil yönünden iptali iddiaları tamamen reddedilmiştir. Ancak anayasa paketinin anayasanın 4 maddesi kapsamındaki 8. 14.16.19.22 25 ve 26 maddelerinin incelenmesine oy çokluğu ile karar verilmiş. Kanunun 16. Maddesi ile Yargıtay Danıştay Askeri Yargıtay Sayıştay YÖK ve Baro Başkanlarının Anayasa Mahkemesi´ne her üyenin bir aday için oy kullanabileceğine ilişkin ibare iptal edildi. Cumhurbaşkanının HSYK üyeleri ile üst kademe üyelerine ilişin ´İhtisas ve bilim dalları ile ile üst kademe yöneticileri´ hukuk dalları ve avukatlar arasından seçim devam edecektir.Yargıtay Danıştay hakim ve savcılarının ancak bir aday için oy kullanabilecekleri ibaresi iptal edilmiştir.Yürürlüğü durdurma ile ilgili kararlar reddedilmiştir.Yargıtay Danıştay ve Yargıtay için üye seçiyor idi. Anayasa paketinde tek bir üye için oy kullanma hakkı getirilirken bu kaldırıldı ve 3 aday için oy kullanma hakkı getirildi.

Anayasa Mahkemesi yine yetkisini aştı, ancak paket reform niteliğinde

Türkiye 12 Eylül 2010´da referanduma gidiyor. Anayasa Mahkemesi, reform paketinin iptali için açılan davayı dün reddetti. Ancak, Yüksek Mahkeme şekil yönünden bakacağını açıkladığı halde paketi ´esas´a girerek inceledi ve bazı maddelerin içeriğine müdahale etti. Yüksek yargıya üye seçiminde demokratikleşmeyi öngören seçim usulündeki değişiklikleri engelledi. Anayasa Mahkemesi, referanduma sunulan anayasa değişikliği paketine ilişkin CHP´nin açtığı davayı karara bağladı. CHP´nin anayasa değişikliği paketinin tümünün iptali talebini reddeden Mahkeme, bazı maddeler yönünden Anayasa´nın açık hükmünü çiğneyerek esas denetimi yaptı. Anayasa değişikliği paketinin iptal talebini oyçokluğuyla ´değiştirilemez nitelikteki maddelerin değiştirilmesi´ kapsamına alan Mahkeme, davanın esasına girdi. Yüksek Mahkeme, paketin, Anayasa Mahkemesi ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu´na (HSYK) üye seçimini düzenleyen bazı hükümlerini Anayasa´ya aykırı buldu. Cumhurbaşkanı´nın HSYK´ya yalnızca hukukçu akademisyenler ve avukatlar arasından seçim yapabileceğini belirtti. İptal kararına rağmen pakette yargıya ilişkin düzenlemelerin bütünlüğü bozulmadı. Anayasa Mahkemesi´nin kararı sonrası HSYK´nın üye sayısı 22´ye yükselecek. Kurul´un çoğunluğunu hakimler oluşturacak. Anayasa Mahkemesi´nin üye sayısı da 17´ye çıkacak. 3 üyenin seçimini Meclis yapacak. Anayasa paketi, maddelerin kısmen iptal edilen bölümleri dışında 12 Eylül´de referanduma götürülecek.

Mahkeme tarihinde ilk kez gizli toplandı

Anayasa Mahkemesi Raportörü Ali Rıza Çoban, CHP´nin başvurusunun iptali yönünde görüş belirtmiş ve bu rapor hafta başında üyelere dağıtılmıştı. Raporu inceleyen Mahkeme heyeti, son üç günü yoğun bir çalışmayla geçirdi. Mahkeme, tarihinde görülmemiş şekilde gizli olarak dün toplandı. 9,5 saatlik müzakere maratonunun ardından Başkan Haşim Kılıç, kararı açıkladı. Mahkeme, anayasa paketinin tamamının şekil yönünden iptali talebini reddetti. Anayasa paketinin 8, 14, 16, 19, 22, 25, 26´ncı maddelerinin bazı bölümlerinin incelenmesine oyçokluğuyla karar verdi.

AYM ve HSYK´ya yüksek yargının üye seçim kısıtlamaları iptal edildi

Anayasa Mahkemesi ve HSYK´ya üye seçilmesini düzenleyen maddede üye seçecek Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Sayıştay, YÖK ve Baro başkanlarının gönderecekleri üyeler için yapacakları seçimlerde ´her üyenin ancak bir aday için oy kullanabilmesine ilişkin ibare´ iptal edildi. Mahkeme, HSYK konusunda da benzer bir karar verdi. İptal edilen hükme göre, HSYK´ya üye seçecek Danıştay, Yargıtay, Adalet Akademisi ile adli ve idari yargı hakim ve savcıları her aday için ayrı ayrı oy verebilecek. Yargıtay ve Danıştay´da demokratik olmadığı için eleştirilen seçim sistemi, adli ve idari yargı hakimleri ile Adalet Akademisi´nin seçimlerine de yansıyacak. Buna göre, 7 üye seçecek adli yargı hakimleri 7 kez, 3 aday seçecek idari yargı hakimleri 3 kez sandık başına gidecek. Yargıtay ve Danıştay´da zaman zaman krize dönüşen seçimlerin adli ve idari yargıda krize dönüşme riskini beraberinde getirdi.

Cumhurbaşkanının üye seçim havuz daraltıldı

Mahkeme, Cumhurbaşkanı´nın HSYK´ya iktisat siyasal bilim dallarıyla üst kademe yöneticileri arasından üye seçmesine ilişkin ibarelerin de iptaline karar verdi. Maddenin yeni haline göre, Cumhurbaşkanı HSYK´ya 4 üyeyi hukukçu akademisyenler ile avukatlar arasından doğrudan seçebilecek. Anayasa Mahkemesi ve HSYK´nın asıl maddelerinde iptal edilen ibarelerin geçici maddelerdeki yollamaları da iptal edildi. Mahkeme, yürürlüğün durdurulmasına ilişkin istemi de oybirliğiyle reddetti. Haşim Kılıç, Mahkeme´nin kararına ilişkin açıklamasını, Rahatlıkla 26 maddede referanduma götürülebilir nitelikte. Bu sonuçların ülkemiz için, milletimiz için hayırlı olmasını diliyorum. diyerek bitirdi. Mahkeme Başkanı, esas incelemesinin içtihada dönüşüp dönüşmediği sorusuna, Bugün itibarıyla böyle bir şey oldu ama yarın ne olur onu bilemeyiz. cevabını verdi.

Milleti adam yerine koyan yok: 100´e yakın reddi hakim talebi ´halk´ yetkili değil diye kabul edilmedi.. Haşim Kılıç: Talepleri ciddiye almadım!..

Kantarcıoğlu için reddi hakim talebi kabul edilmedi

Haşim Kılıç, Fulya Kantarcıoğlu hakkında ihsas-ı rey nedeniyle reddi hakim talebinde bulunulduğunun hatırlatılması üzerine, reddi hakim talebinde bulunanların yetkili olmadıkları için oybirliği ile reddedildiğini vurguladı. Kılıç, soruşturma açılması talebiyle ilgili ise, Ben başkanlık yetkime dayanarak ciddi bulmadığımdan dolayı bunları işleme koymadım. şeklinde konuştu.

HSYK´dan hükümete kin dolu sözler

Başkanvekili Kadir Özbek şahsi düşüncelerini açıkladı. Hükümet temsilcileri için timsah gözyaşı döküyorlar dedi HSYK Başkanvekili Kadir Özbek, Anayasa Mahkemesi´nin dün açıkladığı kararı için, Benim beklediğim gibi olmadı. Beklentilerime cevap vermedi. Değişen bir şey olmadığını düşünüyorum dedi. Özbek şunları söyledi: Kuvvetler ayrılığı ilkesinin ihlal edilmemesini istiyorduk. Değişen bir şey olmadığını düşünüyorum. İşi esasına girildiğine dair şikayetleri var. İşin esasına girildiyse daha esaslı bir iptal çıkması gerekirdi. Sanki iptal ediliyormuş gibi bir tavır sergilenip iptal edilmedi. Yazık oldu diyorum. Yazık oldu ifadesi için ilerleyen zamanlarda sizlere daha detaylı açıklamalarda bulunacağım. Bakanlığın çok etkin bağlantıları devam etmektedir. Bugünkü sistemden çok daha ileri giden bağlantılara yol açacaktır. Umuyorum ki halkımız ülkemizin geleceği için bilinçli şekilde hareket edecektir. Tümüyle halka oynanıyor. Yargıyı kötüleyerek bir takım ifadelerde bulunuyordu. Oysa bu ne reformdur, ne yargının ne de halkın çektiği sıkıntıları giderecek bir düzenlemedir. Bu sadece teşkilatın yapısını değiştirecek bir düzenlemedir. Timsah gözyaşları diye bir şey var. Ben dün akşam onu izledim. Hükümet kanadının temsilcilerinin gözlerinin içi gülüyordu.

´Mahkemenin kararı hukuki değil siyasi´

Anayasa Mahkemesi´nden saat 20.00´de kararın açıklanacağının duyurulmasının ardından TBMM´de de hareketli saatler yaşandı. TBMM Genel Kurulu´nda çalışmalara saat 20.00´de bir saat ara verildi. Milletvekilleri, kulislerde yer alan televizyonların önünde koltukları sıra haline getirdi ve kararı bekledi. Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç´ın açıklaması ise milletvekilleri arasında farklı yorumlara sebep oldu. Bu arada hem AK Partili hem de CHP´li vekiller karar karşısında iki farklı tavır sergiledi. Bazı vekiller, kararın kendi lehlerine olduğunu savunurken bazıları da olumsuz olduğu görüşündeydi. Anayasa Mahkemesi´nin, anayasa değişikliği paketi ile ilgili kararı CHP´de de kafaları karıştırdı. CHP´nin hukukçu milletvekilleri kararda ikiye bölündü. Bazı vekiller, söz konusu iki maddenin iptal edildiğini ve referanduma gitmeyeceğini savunurken, bir bölümü itiraz edilen maddelerin düşmediğini ifade etti. Anayasa Mahkemesi´nin (AYM) ´esasa´ girerek verdiği kritik karar, hukukçulardan tepki gördü. Mahkemenin esasa girmesini ´TBMM´nin yetkisini gasp´ olarak niteleyen hukukçular, referandum yolunun açılmasını ise olumlu olarak değerlendirdi. Görüşler şöyle:

Doç. Dr. Yüksel Metin (Anayasa hukukçusu): Anayasa Mahkemesi vermiş olduğu karar ile yine açık bir şekilde Anayasa´yı ihlal etti. Görevi olmadığı halde ´şekil yönünden´ deyip esastan incelemeye aldı. Verilen karar ileriki zamanlarda yapılacak anayasa değişikliklerini engellemek isteyenlere referans olma niteliğini taşıyor. İptal kararına gerekçe olarak Anayasa´nın 4. maddesinde yer alan ´değiştirilmez ve değiştirilmesi dahi teklif edilemez´ maddeleri gösteriyor. Ancak hukukçular dışında Anayasa Mahkemesi´ne bir üyenin atanması, nasıl oluyor da hukuk devletine aykırı diye gösterilebiliyor?

Cahit Özkan (Hukukçular Derneği Başkanı): Mahkeme her ne kadar anayasa çerçevesinde kalma görüntüsü verdiyse de verilen karar meşru değildir. Anayasa´ya aykırıdır. Mahkeme daha önce olduğu gibi yine şekilden girip esastan çıktı. Türkiye´de yargı vesayetinin devam ettiğini gösteren bir karardır.

Tarhan Erdem (Siyaset bilimci): Anayasa Mahkemesi şekil bakımından değil esas bakımdan karar vermiştir. Buna hakkı yoktur. Düzenleme kanuni olmamıştır. Mahkemenin verdiği karar tamamen siyasidir. Her iki maddedeki ´1 oy´ düzenlemesi hangi gerekçeyle iptal edilmiştir? Düzenleme HSYK ve Anayasa Mahkemesi üye seçiminde seçimi yapacaklara, aday sayısı kadar değil yalnızca bir oy verme hakkı tanıyordu. Bu usul pek çok yerde kullanıyor. Mutlaka 3 oy verecek diye bir kural yoktur. ´Bir oy düzenlemesi´ Anayasa´ya aykırı olmadığı gibi benim bildiğim kadarıyla sadece bir tercih meselesidir. Nerede yazıyor Anayasa Mahkemesi´nin üye seçimi Anayasa´ya aykırıdır diye? Anayasa Mahkemesi yetki gasbı yapmamış, Meclis´in yetkisine el koymuştur. Bir mahkemenin üyelerinin seçiliş yöntemi nasıl Anayasa´ya aykırı olur? Bu durumdan Türkiye´yi kurtarmak lazım. Hükümet seçim kararı almalı. Bunu gerekçeleriyle halka anlatarak bütün bir Anayasa değişikliğini gündeme getirmelidir.

Mahkeme yanlış yaptı ama paket bu haliyle de ciddi bir reformdur

Adalet Bakanı Sadullah Ergin, Anayasa Mahkemesi sürecinin tamamlandığını, bundan sonra sözün millette olduğunu belirtti. Bakan Ergin, ´Milletin referandumda pakete ´evet´ diyeceğini düşünüyorum.´ diye konuştu. TBMM´de gazetecilerin sorularını cevaplayan Bakan, Anayasa değişikliği, bu haliyle de 1982 Anayasası üzerinde çok ciddi reform özelliğini korumaktadır. değerlendirmesinde bulundu. Sadullah Ergin, Anayasa Mahkemesi´nin esasa ilişkin karar vermesini eleştirdi. Bu tavrın hem Parlamento yetkisine müdahale hem de Anayasa´nın 148. maddesini ihlal olduğunu vurgulayan Ergin, Mahkemenin ´şu kelime olsun mu olmasın mı?´ deme hakkı yok. İşin esasına girmek suretiyle yanlış yapmıştır. diye konuştu. Paketin hem demokratik haklar hem de yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığını sağlayacak düzenlemeler içerdiğine işaret eden Ergin, Tüm halkımızı 12 Eylül´de sandığa gitmeye ve bu pakete onay vermeye davet ediyorum. çağrısında bulundu. Adalet Bakanı, paketten herhangi bir maddenin çıkmadığını, sadece madde içerisinden belli cümlelerin çekilip alındığını anlattı. Ardından, Egemenliğin sahibi olan milletin önüne sandık gelecek. Oradan çıkacak karar başımızın üstündedir. En büyük hakem millettir, onun kararına saygı duyacağız. ifadelerini kullandı. Kararda iptal edilen maddenin bulunmadığını kaydeden Ergin, ´başkalaştırılan´ maddelerin olduğunu söyledi. İki maddenin referandum dışı kalıp kalmadığına ilişkin soruya da, ´Olur mu öyle şey? İki madde niye referandum dışı kalsın.´ karşılığını verdi. Maddenin içerisinde cümleler çıktıktan sonra maddenin de komple düştüğü yönünde iddiaların sorulması üzerine, ´Bu iddiaları tartışmam bile.´ dedi. Ergin, gazetecilerin, ´MHP´nin seçim çağrısı oldu.´ sözlerine ise ´Şu anda referandum var, seçim yok.´ cevabını verdi.

Karar kimseyi memnun etmedi

AK Parti Grup Başkan Vekili Bekir Bozdağ: Anayasa Mahkemesi´nin kararına en sert tepki AK Parti´den geldi. AK Parti Grup Başkan Vekili Bekir Bozdağ, karara ilişkin olarak, Anayasa Mahkemesi koruduğunu iddia ettiği hukuk devleti anlayışını kendi ayakları altına almıştır. Mahkeme bu kararıyla yasama, yürütme ve milli iradeye karşı artık ´Anayasa benim´ diyor. Mahkemenin kimi üyelerinin kendi dünya görüşlerine uygunluk denetimi yaptıkları bir karardır. Siyasi ve ideolojik bir karar verildi. tepkisi verdi.

MHP: Paketi millet iptal edecektir

MHP Grup Başkan Vekili Oktay Vural, Haşim Kılıç´ın açıkladığı kararı, Bu konudaki görüşlerimizi Parlamento´da dile getirmiştik. Duruşumuz açık ve net. Herkesin uzlaştığı anayasayı yapmak gerekir, onun için böyle bir uzlaşma olmadan çıkan bir anayasa değişikliği söz konusu. İnşallah millet tamamını iptal eder. Uzlaşmayla çıkmadığı için bu anayasa değişikliğine karşıyız. diye değerlendirdi. MHP Grup Başkan Vekili Mehmet Şandır da, İş millete kalmıştır. Gereğini millet yapacaktır, hiç endişe etmeye gerek yok. ifadelerini kullandı.

CHP üzgün: İstediğimiz olmadı

CHP´nin hukukçu milletvekili Şahin Mengü, Anayasa Mahkemesi´nin kararını, CHP´nin istediği tam olmadı. Söz konusu iki madde iptal edilmedi. şeklinde yorumladı. Mengü ile bir diğer CHP´li Ahmet Ersin görüş ayrılığı yaşadı. İki vekil, kameralar karşısında tartıştı. Mengü kararın olumsuz olduğunu belirtirken, Ersin olumlu olduğunu savundu. CHP Grup Başkan Vekili M. Akif Hamzaçebi ise, Endişeleri gideren bir karar değil, bizi tatmin etmedi. şikayetinde bulundu.

YARSAV karardan rahatsız

YARSAV Başkanı Emine Ülker Tarhan, Anayasa Mahkemesi´nin kararının beklentilerini karşılamadığını söyledi. Tarhan, Karar, beklentimizi karşılamıyor. Bizim görüşlerimiz belli. Değişikliğin, Anayasa´ya aykırı olduğunu düşünüyorduk. Ve iptal edileceğini umuyorduk. Güçler birliğine aykırılık devam ediyor. HSYK´nın yapısındaki değişiklikle adalet bakanı ve müsteşarı kilit rol oynuyor. Bu kabul edilemez. Umutsuz değiliz. Daha önümüzde referandum süreci var. YARSAV olarak bizim mücadelemiz sürecek. dedi.

Raportör, ´Esasa girilemez´ demişti

Anayasa Mahkemesi Raportörü Yrd. Doç. Dr. Ali Rıza Çoban, raporunda mahkemenin ´esas´a giremeyeceğini belirtmişti. Anayasa´nın 148. maddesine göre buna yetkisinin olmadığını kaydetmişti. Çoban ayrıca, paketin henüz yasalaşmadığını ve bu süreç tamamlanmadığı için de iptal edilemeyeceğini vurgulamıştı. 148. MADDE ŞÖYLE: Anayasa Mahkemesi, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü´nün Anayasa´ya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. ( Zaman)

Ve Haşim Kılıç gerekçeyi açıkladı!

Fikret Bila, Milliyet gazetesinden yazdı... Anayasa Mahkemesi haftalardır merakla beklenen kararını dün verdi ve anayasa değişikliği paketinin bazı maddelerini kısmen iptal etti. Yüksek Mahkeme, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ile Anayasa Mahkemesi´ne üye adayı seçimine ilişkin bazı hükümleri iptal etti. Kararın açıklanmasının ardından Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç´la konuşma olanağı buldum. Kılıç, bazı ifadelerin iptal edilmesinin genel gerekçesini şöyle açıkladı: ?Gerekçeli kararı kısa sürede yazmaya çalışacağız. O zaman durum daha net anlaşılır. Şu kadarını söyleyebilirim ki, iptal ettiğimiz ifadeler, Anayasa´nın değiştirilmesi teklif edilemez maddeleri arasında olan 2. maddesindeki demokratik hukuk devleti ilkelerine aykırı bulundu. Mahkeme, Anayasa değişikliğindeki bu düzenlemelerin, devletin temel düzeniyle ilgili olduğuna karar verdi. Demokratik hukuk devleti ilkesini, devletin temel düzenini zayıflatıcı düzenlemeler olarak görüldü. Bu karara göre, Cumhurbaşkanı tarafından Anayasa Mahkemesi´ne ve HSYK´ya atanacak adayların kurumları tarafından belirlenmesi aşamasında her üyenin ancak bir adaya oy vereceği hükmü demokratik hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmaz bulundu. Örneğin 11 bin hakim, 7´si adli 3´ü idari olmak üzere 10 üye seçecek. 11 bin hakimden her birinin ancak bir adaya oy vermesi öngörülüyordu. Bu yüksek yargı kurulları için de geçerliydi. Bu hüküm iptal edildi. Buna göre 11 bin hakim, adaylar arasında 10 kişiyi işaretleyecek. Keza Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, YÖK gibi kurumlarda aynı amaçla yapılacak seçimlerde de 3 isim işaretlenerek adaylar belirlenecek.?

Esasa girme tartışması

Kılıç´a, Anayasa Mahkemesi´nin anayasa değişikliklerini sadece şekil yönünden denetleyeceği, esasa giremeyeceği yönündeki eleştirileri anımsattığımda şu değerlendirmeyi yaptı: ?Tabii bu konu önce heyette ele alındı ve oylandı. Oy çokluğuyla, Anayasa´nın 4. maddesinde yer alan değiştirilmesi teklif edilemez hükmü üzerinden gidilerek, içeriğe girilebileceği oy çokluğuyla kabul edildi. Çünkü düzenlemeler devletin temel düzeniyle ilgili görüldü. Bu karar verildikten sonra düzenlemelerin içeriği incelendi. Anayasa Mahkemesi önüne gelen her konuya göre bu hususu ayrıca inceleyip karara bağlıyor. Bu kez de öyle oldu.?

Başkan Kılıç da esasa girilmesine karşı çıktı

Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, anayasa değişikliklerinde sadece şekil denetimi yapılabileceği, esasa girilemeyeceği görüşünde. Anayasa´nın 148. maddesinde yapılacak şekli denetim hususlarının tek tek sayıldığı, bu nedenle de esasa girilmemesi gerektiğini savunuyor. Kılıç´ın bu görüşü daha önceki kararlarda azınlık görüşü olarak yansımıştı. Kılıç bu görüşüne uygun olarak dünkü oturumda da esasa girilmesine karşı oy kullandı. Bazı Anayasa Mahkemesi üyeleri de Kılıç´a katıldı ancak azınlıkta kaldılar. Kılıç´a bu görüşünü anımsattıktan sonra iptal kararlarının nasıl oy birliğiyle alındığını sorduğumda şu yanıtı verdi: ?Siz karşı oy kullansanız da heyet, içeriği inceleme kararı verdikten sonra ayrı bir süreç başlar. İçeriğe girildikten sonra aykırılık konuları ayrıca ele alınır. O zaman siz de iptal yönünde oy kullanabilirsiniz.?

Vatandaşın reddi hakim talep yetkisi yok!

Kılıç, Anayasa Mahkemesi üyesi Fulya Kantarcıoğlu´nun ihsas-ı reyde bulunduğu ve bu nedenle davadan çekilmesine ilişkin yapılan başvurularla ilgili soruma ise şu yanıtı verdi: ?Fulya Hanım´la ilgili vatandaşlardan gelen reddi hakim talepleri vardı. Sadece Fulya Hanım´la ilgili değil Osman Paksüt´le, benimle ilgili talepler de vardı. Biz bu talepleri değerlendirdik ve oyladık. Oy birliğiyle reddettik. Vatandaşların reddi hakim talebinde bulunmaları yetkisinin olmadığına hükmettik.? Kılıç, Anayasa Mahkemesi´ne yapılan suç duyurularıyla ilgili olarak nasıl bir işlem yaptıkları yönündeki sorumu da şöyle yanıtladı: ?Suç duyurularını değerlendirme konusunda Başkan olarak benim yetkim var. Ben bu suç duyurularını inceledim ve ciddi bulmadım. Bu nedenle de işleme koymadım.? Anayasa Mahkemesi´nin dünkü oturumu 9,5 saat sürdü. Heyet uzun ve hareketli tartışmalar yaptı. Kılıç, konunun önemini bildiklerini bu nedenle, aralıksız çalışmaya karar verdiklerini ve yemek arası dahi vermeden çalıştıklarını söyledi. ( Milliyet)

İşte referandumda oylanacak maddeler satırbaşlarıyla

Anayasa mahkemesinin kararından sonra 12 Eylül´de halk oyuna sunulacak konular şu şekilde...

Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.

Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteyebilir.

Yurt dışına çıkış hakim kararına sınırlanır.

Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir. Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır.

Aynı zamanda ve aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olunamaz yasağı kalkıyor.

Memurlar ve diğer kamu görevlileri toplu sözleşme yapabilecek, memurlar disiplin cezalarını yargıya taşıyabilecek.

Partisinin kapatılmasına neden olan milletvekilinin milletvekilliğinin sona ermesi uygulaması kalkıyor.

Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.

Meclis Başkanı görev süresi ilk seçimde iki yıl olacak.

YAŞ kararlarına karşı yargı yolu açılacak.

Adalet hizmetleri ile savcıların idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığınca denetlenecek.

Askeri yargı, devletin güvenliğine, anayasal düzene karşı suçlara ait davalara bakamayacak.

Anayasa Mahkemesi onyedi üyeden oluşacak, TBMM üye seçebilecek, üyeleri 12 yıl için seçilecek. Anayasa Mahkemesi´ne bireysel başvuru yapılabilecek, iki bölüm ve Genel Kurul halinde çalışacak. Siyasi parti kapatma ile Yüce Divan yargılamalarına Genel Kurul bakacak.

Askeri Yargıtay ile AYİM´in kuruluşu, işleyişi, yargılama usulleri, mensuplarının disiplin ve özlük işleri mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.

HSYK, 22 asıl ve 12 yedek üyeden oluşacak, Başkanı Adalet Bakanı olacak, Müsteşarı doğal üye olacak. Birinci sınıf hakim ve savcılar ile idari yargı hakim ve savcıları da Kurul´da görev yapacak.

Ekonomik ve Sosyal Konsey Anayasa´ya girdi.

12 Eylül dönemi yöneticilerinin dokunulmazlık zırhı kalkıyor.

İşte referandumda oylanacak maddeler tam olarak içerikleriyle

Eylül´de halk oylamasına sunulacak 5982 sayılı ?Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun?, Anayasa Mahkemesi ve HSYK´nın yeniden yapılandırılması, Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Kuvvet Komutanları ve Jandarma Genel Komutanı´nın Yüce Divanda yargılanması, memurlara toplu sözleşme hakkı verilmesi gibi birçok yeni düzenlemeyi içeriyor. Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliğine ilişkin kanunun Anayasa Mahkemesi ve HSYK´ya aday üye belirlemek için yapılacak seçimlerde ?her üye veya hakim/savcının bir adaya oy verebileceğine? ilişkin hükümlerini iptal etmişti. Yüksek mahkeme ayrıca, HSYK´ya ?iktisat ve siyaset bilim dalları? ile ?üst kademe yöneticileri? arasından üye seçiminin de iptaline karar vermişti. Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, dün kararı açıklarken, Anayasa değişikliğine ilişkin paketin referanduma götürülmesinde sakınca olup olmadığı yönündeki bir soruya, ?Bir sıkıntı yok, rahatlıkla 26 madde de referanduma götürülebilir nitelikte? yanıtını vermişti. Anayasa mahkemesinin kararından sonra 12 Eylül´de halk oyuna sunulacak konuların tam içerikleri şu şekilde...

5982 sayılı ?Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun?a göre, kadın-erkek eşitliği konusunda alınacak tedbirler, Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamayacak.

Çocuklar, yaşlılar ve özürlüler ile harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmayacak.

Herkes kendisi ile ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahip olacak. Bu hak, kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsayacak. Kişisel veriler ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızası ile işlenebilecek.

Yurt dışına çıkma hürriyeti ancak suç soruşturması veya kovuşturması nedeniyle ve hakim kararıyla sınırlandırabilecek.

Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça ana ve babası ile kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahip olacak. Devlet, her türlü istismara karşı çocukları koruyucu tedbirleri alacak.

TOPLU SÖZLEŞME HAKKI

Aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olunabilecek. Memurlara ve diğer kamu görevlilerine toplu sözleşme yapma hakkı tanınacak. Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde, taraflar Kamu Görevlileri Kuruluna başvurabilecek. Kurul kararları, kesin ve toplu sözleşme hükmünde olacak. Toplu sözleşme emeklilere de yansıtılacak.

Greve katılan işçilerin ve sendikanın kasıtlı veya kusurlu hareketleri sonucu grev uygulanan iş yerinde neden oldukları maddi zarardan sendika sorumlu tutulamayacak. Siyasi amaçlı grev ve lokavt, dayanışma grevi ve lokavtı, genel grev ve lokavt, iş yeri işgali, iş yavaşlatma, verim düşürme ve diğer direnişlere ilişkin yasaklar kaldırılacak.

?Kamu Denetçiliği Kurumu? (ombudsmanlık) oluşturulacak. Kurum, TBMM Başkanlığına bağlı olarak kurulacak ve idarenin işleyişi ile ilgili şikayetleri inceleyecek. Kamu başdenetçisi TBMM tarafından gizli oyla ve 4 yıl için seçilecek.

Milletvekilliğinin düşürülmesi uygulaması kaldırılacak. TBMM Başkanlık Divanı 2. dönem sonuna kadar görev yapacak.

YÜKSEK ASKERİ ŞURA KARARLARI

Yüksek Askeri Şuranın (YAŞ) terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açılacak. İdari yargı, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olacak, ?yerindelik denetimi? yapılamayacak.

Memurlara verilen uyarma ve kınama cezaları yargı denetimine açılacak.

Adalet hizmetleri ile savcıların idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığınca denetimi, adalet müfettişleri ile hakim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler; araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişlerince yapılacak.

ASKERİ YARGI

Askeri yargının görev alanı yeniden belirlenecek. Askeri yargı, askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütülecek. Askeri mahkemeler, asker kişiler tarafından işlenen askeri suçlar ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli olacak.

Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve düzenin işleyişine karşı suçlara ait davalar, her durumda adliye mahkemelerinde görülecek.

Siviller, savaş hali dışında askeri mahkemelerde yargılanamayacak.

ANAYASA MAHKEMESİNİN YAPISI

Anayasa Mahkemesi yeniden yapılandırılacak. Halen 11 asıl 4 yedek üyeli Anayasa Mahkemesi, 17 asıl üyeden oluşacak. TBMM, 2 üyeyi, Sayıştay Genel Kurulunun gösterdiği 3´er aday arasından, 1 üyeyi ise baro başkanlarının avukatlar arasından göstereceği 3 aday arasından gizli oyla seçecek.

Cumhurbaşkanı, 3 üyeyi Yargıtay, 2 üyeyi Danıştay, 1 üyeyi Askeri Yargıtay, 1 üyeyi Askeri Yüksek İdare Mahkemesince gösterilecek 3´er aday içinden; en az ikisi hukukçu olmak üzere 3 üyeyi ise YÖK´ün kendi üyesi olmayan yüksek öğretim kurumları öğretim üyeleri arasından göstereceği 3´er aday içinden seçecek.

Cumhurbaşkanı, 4 üyeyi de serbest avukatlar, 1. sınıf hakim ve savcılar ile en az 5 yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından belirleyecek. Anayasa Mahkemesi iki bölüm ve Genel Kurul halinde çalışacak.

Bölümler, başkanvekilinin başkanlığında 4 üyenin katılımıyla toplanacak. Genel Kurul ise mahkeme başkanının veya başkanın belirleyeceği başkanvekilinin başkanlığında en az 12 üye ile toplanacak. Bölümler ve genel kurul, kararlarını salt çoğunluk ile alacak.

Siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara, iptal ve itiraz davaları ile Yüce Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara, Genel Kurul bakacak.

Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliğinde iptale, siyasi partilerin kapatılmasına ya da devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğuyla karar alacak.

Şekil bozukluğuna dayalı iptal davaları, Anayasa Mahkemesince öncelikle incelenip karara bağlanacak.

Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan sıfatıyla baktığı davalar dışında kalan işleri, dosya üzerinden inceleyecek. Ancak, bireysel başvurularda duruşma yapılmasına karar verilebilecek. Mahkeme, gerekli gördüğü hallerde sözlü açıklamalarını dinlemek üzere ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanları çağırabilecek, siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin davalarda, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısından sonra kapatılması istenen siyasi partinin genel başkanlığının veya tayin edeceği bir vekilin savunmasını dinleyecek.

Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından gizli oyla ve üye tamsayısının salt çoğunluğu ile 4 yıl için bir başkan ve iki başkanvekili seçilecek. Görev süresi bitenler yeniden seçilebilecek.

Anayasa Mahkemesi üyeleri 12 yıl için seçilecek. Bir kişi 2 defa üyeliğe seçilemeyecek. 12 yıldan önce yaş sınırını dolduran üye emekliye ayrılacak.

Anayasa Mahkemesinin mevcut yedek üyeleri ?asıl üye? sıfatını kazanacak.

Anayasa Mahkemesine kişisel başvuru yapılabilecek.

YÜCE DİVAN

Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı, kuvvet komutanları ile Jandarma Genel Komutanı da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanacak. Yüce Divan kararlarına karşı yeniden inceleme başvurusu yapılabilecek. Genel Kurulun yeniden inceleme sonucu verdiği kararlar kesin olacak.

Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyeleri için ?hakimlik teminatı? geçerli olacak.

HSYK´NIN YAPISI

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) yeniden yapılandırılacak. HSYK´nın halen 7 olan üye sayısı 22´ye, 5 olan yedek üye sayısı ise 12´ye çıkarılacak. HSYK, 3 daire halinde çalışacak.

HSYK´nın Başkanı, Adalet Bakanı olmaya devam edecek. Adalet Bakanlığı Müsteşarının Kurulda yer alması uygulaması da sürecek. Kurulun, 4 asıl üyesi, yüksek öğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca; 3 asıl ve 3 yedek üyesi, Yargıtay üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca; 2 asıl ve 2 yedek üyesi, Danıştay üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca; 1 asıl ve 1 yedek üyesi, Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından; 7 asıl ve 4 yedek üyesi, birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adli yargı hakim ve savcıları arasından adli yargı hakim ve savcılarınca; 3 asıl ve 2 yedek üyesi idari yargı hakim ve savcıları arasından idari yargı hakim ve savcılarınca dört yıl için seçilecek. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilecek. Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki 60 gün içinde yapılacak.

Kurulun ?meslekten çıkarma? cezasına ilişkin kararlarına itiraz yolu getirilecek. Kurulun diğer kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulamayacak.

HSYK´nın mevcut asıl ve yedek üyelerinin görevleri, seçildikleri sürenin sonuna kadar devam edecek.

GEÇİCİ 15. MADDE

?Ekonomik ve Sosyal Konsey? Anayasa kapsamına alınacak.

12 Eylül dönemindeki Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ile bu dönemde kurulan hükümetler ve Danışma Meclisi´nde görev alanların yargılanmasını önleyen geçici 15. madde yürürlükten kaldırıldı.

Anayasa değişikliği halkoyuna sunulurken tümüyle oylanacak. ( Hürriyet)

Hangi üyenin oyu ne oldu?

09 Temmuz 2010: Anayasa Mahkemesi´nin kararını verirken üyelerin hangi yönde oy kullandıkları da netleşmeye başladı. Anayasa Mahkemesi´nin paketin esastan incelenmesine 4´e karşı 7 üyenin oyuyla karar verdiği ortaya çıktı. Anayasa Mahkemesi, CHP´nin şekil aykırılığı olduğu gerekçesiyle paketin tümüyle iptal edilmesine yönelik başvurusunu oybirliği ile reddetti. CHP, paketin şekil açısından aykırı olduğunu ve tümüyle iptal edilmesi gerektiğini savunmuştu.

4 üye ´inceleyemeyiz´ dedi

Mahkeme, paketteki bazı maddelerin değiştirilemez maddelere aykırı olduğuna ilişkin talebi incelemeye aldı. Haşim Kılıç ile üyeler Engin Yıldırım, Ahmet Akyalçın ve Nuri Necipoğlu, Mahkeme´nin sadece şekil denetimi yapabileceğini esas denetimi yapamayacağını savundu. 4 üye, yasalaşma sürecinin tamamlanmadığını, bu nedenle paketin incelenemeyeceğini de savundu.

2 üye sonucu belirledi

Başkanvekili Osman Paksüt ile üyeler Fulya Kantarcıoğlu, Zehra Perktaş, Mehmet Erten ve Şevket Apalak ise ise Anayasa Mahkemesi ve HSYK ile ilgili maddelerin tümüyle iptal edilmesini istedi. Oylamanın sonucunu ise Serdar Özgüldür ile Serruh Kaleli belirledi. Özgüldür ve Kaleli, maddelerini tümünün iptal edilmesine karşı çıkarak maddeler içinde bazı cümlelerin iptal edilmesini istedi. 5 oyla 2 oyun birleşmesi neticesinde 4´e karşı 7 oyla maddelerdeki cümlelerin iptali istemine geçildi. Maddeler tek tek incelenerek hangi cümlelerin iptal edilip edilmeyeceği kararlaştırıldı. Anayasa Mahkemesi ve HSYK´ye üye seçiminde sadece tek aday oy verilmesine ilişkin düzenlemenin 9´a 2 oyla iptal edildiği öğrenildi.

Paksüt´ün ´U´ dönüşü: Meclis bile müdahale edemez demişti

Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Osman Paksüt, Anayasa paketi referandumda kabul edilmemesine rağmen paketin iptal edilmesi gerektiğini savundu. Paksüt, 2007 yılında verdiği kararda ise referanduma giden paket üzerinde Meclis´in bile değişiklik yapamayacağını savunmuştu. Paksüt, 2007´de Cumhurbaşkanı´nın halkın seçmesine ilişkin Anayasa değişikliğine ilişkin iptal istemine yazdığı muhalefet şerhinde referandumun önemine dikkat çekmişti. Paksüt, Dava konusu olayda, Meclis´in iradesi 5678 Sayılı Yasa ile ortaya konmuş, Cumhurbaşkanı ise bu yasayı, halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete´de yayımlatarak yetkisi içindeki işlemi yapmıştır. Anayasa değişikliğine ilişkin kanunu kabul ederek yürürlüğe koymak ise halka bırakılmıştır dedi. Paksüt, TBMM´nin bile referanduma sunulan Anayasa değişikliği üzerinde değişiklik yapamayacağını savunurken, Anayasa değişikliğinin yürürlüğe girmesi için TBMM´nin iradesinin yanı sıra halk iradesinin de aynı noktada tecellisi gerekli görülmüş ise halk iradesinin ortaya çıkmasının beklenmesi gerekir. Buna karşılık, Anayasa değişikliğini yürürlüğe koyucu iradenin (halk iradesinin) oluşması aşamasında oylama konusunun değiştirilmesi, hukuk güvenliğine, dolayısıyla evrensel hukuk ilkelerine ve Anayasa´nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti ilkesine aykırı bir işlemdir şerhi düşmüştü. (Bugün)

(07 Temmuz 2010), son güncel.: (09 Temmuz 2010)

HABERLE İLGİLİ ŞİKAYET, DÜZELTME GİBİ TALEPLERİNİZİ İLETMEK İÇİN TIKLAYIN

HABERLE BAĞLANTILI OLABİLECEK LİNKLER: Göster/Gizle

Anayasa Mahkemesinin olası iptal kararına yönelik manşetlerimiz

http://www.kontrgerilla.com/mnsetgoster.asp?haber_no=1981