Cumhurba?kanly?y Devlet Denetleme Kurulu, 1993'teki Sivas katliamyyla ilgili raporunu açyklady. Sadece sonuç bölümü açyklanan raporda; olayla ilgili ba?ka sorumlular da var denilerek krizi idare edemeyen devlet yöneticileri ile olaya dair yanly? tutum içerisindeki kolektif hafyza gruplary kusurlu gösterildi. Raporda, protestolaryn olaca?y bilinmesine ra?men yeterli güvenlik önlemlerinin alynmady?y, otelin yakylmasyna kadar gidecek bir ortamyn olu?turuldu?u belirtildi.
![]() ![]() ![]() |
15.07.2014 13:19 Cumhurba?kanly?y Devlet Denetleme Kurulu (DDK), 1993 yylynda meydana gelen Sivas katliamyyla ilgili raporunu açyklady. Sadece sonuç bölümü kamuoyuna açyklanan 1402 sayfalyk ara?tyrma ve inceleme raporunda, “Sivas olaylarynda yargylanarak çe?itli cezalara mahkum edilen toplam 81 ki?i; otelde öldürülen 35 ki?inin görünen, temas edilebilen ve yargylama süreçlerinin tespit etti?i sorumlularydyr. Yukaryda yer verilen tespit ve açyklamalaryn da gösterdi?i üzere, olaylaryn olu? ?ekli ve mahiyeti, bunlaryn yanynda, ba?ka faillerin ve sorumlularyn da varly?yna i?aret etmektedir” deniliyor.
“Sivas’ta cereyan eden olay, katliam olarak nitelendirilmesi gereken toplumsal bir olaydyr” denilen raporda, “olayyn ortaya çykmasynda, önlenememesinde ve soru?turulmasynda/yargylanmasynda Devlete terettüp eden a?yr bir hizmet kusuru bulunmaktadyr” ifadelerine yer verildi.
Rapor, "1-2 Temmuz 1993 Tarihlerinde Sivas Ylinde Meydana Gelen ‘Madymak Olayynyn’ Olu? ?ekli, Amacy, Sonuç ve Tesirleri Ytibaryyla Yncelenmesi” hakkynda 24/03/2014 tarih ve 2014/5 sayyly Ara?tyrma ve Ynceleme Raporunun Sonuç Bölümü" ba?ly?y altynda Cumhurba?kanly?y web sitesinden yayynlandy.
DDK’nyn Sivas katliamy raporunun tamamyny okumak için tyklayyn
Devlet Denetleme Kurulu (DDK), 1993 yylynda meydana gelen Madymak olayynyn raporunu tamamlady. DDK'dan 'Madymak' raporu: Olay öncesi ve sonrasy yeterli tedbir alynmady
Cumhurba?kanly?y’nyn internet sitesinde yer alan raporda, “?eytan Ayetleri kitaby ile ilgili olarak hem dünyada hem de Türkiye’de Yslamofobi kaygylarynyn olu?tu?u bir zamanda ve Sivas gibi benzer hadiseler ya?anmy? bir ?ehirde, daha önce Banaz köyünde yapylan bir etkinli?in ilk iki gününün ?ehir merkezine ta?ynmasy ve bir Alevi etkinli?ine ‘?eytan Ayetleri’ kitabynyn çevirisinin Aydynlyk Gazetesi’nde tefrika edilmesi ile gündeme gelmi? Aziz Nesin’in onur konu?u olarak davet edilmesi neticesinde milliyetçi ve dini reflekslerle bir protesto gerçekle?mi?tir. Ancak, bu protestolaryn olaca?ynyn bilinmesine ra?men yeterli güvenlik önlemleri alynmamy?tyr. Toplanan kalabaly?y da?ytmaya yönelik herhangi bir etkili çaba gösterilmemi?tir. Protestolaryn ?iddetlenmesine ve kalabaly?yn Madymak Oteli önünde toplanmasyna izin verilmi?tir” denildi.
“KALABALI?IN DA?ITILMASINA YÖNELYK HERHANGY BYR TEDBYRE BA?VURULMAMI?TIR”
Uzunca bir süre otelin önündeki kalabaly?yn da?ytylmasy ya da otelde kalanlaryn bo?altylmasyna yönelik herhangi bir tedbire ba?vurulmady?y dile getirilen raporda, 500 civarynda polis ve jandarmadan olu?an güvenlik görevlisi ile yangyndan önce görevlendirilen ilave 370 ki?ilik askeri personel, kalabalyklary so?utmaya ve da?ytmaya veya otelde kalanlaryn tahliyesine yönelik herhangi bir faaliyette kullanylmamy?tyr” ifadesine yer verildi.
“OTELYN ÖNÜNDE BEKLETYLEN KALABALI?A HER TÜRLÜ EYLEM YAPMA YMKANI VERYLMY?”
“Olaylara ili?kin risk ve tehdit belirlemesinin yanly? yapylmasy ve buna ba?ly olarak güvenlik unsurlarynyn edilgen müdahale içerisine girmesi, bir yandan kalabaly?yn artmasy ve kabarmasyna di?er yandan da güvenlik unsurlarynyn caydyrycyly?ynyn a?ynmasyna neden olmu?tur” denilen raporda, ?unlar kaydedildi:
“Böylece, uzun süre otelin önünde bekletilen kalabaly?a adeta her türlü eylemi yapma imkany verilmi? ve kalabalykça tüm protesto eylem ve söylemlerinin tüketilmesine ve nihayetinde otelin yakylmasyna kadar gidecek bir ortam yaratylmy?tyr. Otelde bulunanlardan bir kysmy yangyndan kysa bir süre önce tehlikeyi görerek otelden çe?itli yöntemlerle ayrylmy?lardyr. Ancak, idare tarafyndan cylyz bir biçimde otelden ayrylmaya yönelik ikna çabalary dy?ynda zorunlu tahliye seçene?i dü?ünülmemi?tir. Otelde kalanlar adyna karar verenler tarafyndan da otelde kalmanyn daha güvenli oldu?u ve/veya oteli terk etmenin mevzii kaybetmek ve irticaya geçit vermek olarak telakki edildi?i için ysrarla otelde kalynmaya devam edilmi?tir. Kitle psikolojisiyle ?uurunu kaybetmi?/gözü dönmü? ve tüm protesto araçlary tükenmi? kalabalykça önce otelin önündeki araçlar yakylmy?, daha sonra da otel ate?e verilmi?tir.”
“SA?LIK TE?KYLATI ALARM DURUMUNA GEÇYRYLMEMY?TYR”
Otelde meydana gelen ölümlerin a?yrlykly olarak yangyn nedeniyle olu?an dumandan gerçekle?ti?i, bazy ölümlerin ise yanmadan kaynaklandy?y belirtilen raporda ?u ifadelere yer verildi:
“Valili?e ve katylymcy profiline yönelik olarak ciddi protestolaryn ya?anmasyna ve tehlikenin olu?umuna ra?men, otelin ta?lanmasy ve akabinde otelin önündeki araçlaryn yakylmasy giri?imleri syrasynda dahi sa?lyk te?kilaty alarm durumuna geçirilmemi?tir. Bu nedenle, dumandan etkilenenlere yönelik olay yerinde acil müdahalede bulunulamamy? veya derhal sa?lyk kurulu?laryna sevkleri sa?lanamamy?tyr. Ölü muayene ve otopsi i?lemleri dönemin mevzuaty ve bilimsel standartlaryna uygun olarak yapylmamy?tyr. Öyle ki, cesetler üzerinde istikrarly olmayan farkly farkly yöntemler kullanylmak suretiyle otopsi i?lemleri gerçekle?tirilmi?tir. Bazy cesetlerde sadece ölü muayenesi ile yetinilmi?, bazylarynda klasik otopsi i?lemi yapylmy?, di?er bazylarynda ise klasik otopsi yanynda kan örnekleri alynarak Adli Typ Kurumu Ba?kanly?y’na görü? sorulmu?tur.”
“OTELDE ÖLENLERDEN SEKYZ KY?YNYN KESYN ÖLÜM NEDENY BELYRLENEMEMY?TYR”
Otelde ölenlerden sekiz ki?inin kesin ölüm nedeninin belirlenemedi?i kaydedilen raporda, “Otelde öldürülen 35 ki?i dy?ynda 2 ki?i daha hayatyny kaybetmi?tir. Söz konusu 2 ki?i güvenlik görevlilerince göstericilerin da?ytylmasy syrasynda ate?li silahla vurularak öldürülmü?tür. Söz konusu olayyn faillerinin tespitine yönelik herhangi bir adli süreç i?letilmemi?tir” denildi.
“DELYLLERYN TOPLANMASINDA VE MUHAFAZASINDA YETERLY VE GEREKLY ÖZEN GÖSTERYLMEMY?”
Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu, Suç E?yasy Yönetmeli?i ve Polisin Adli Görevlerinin Yerine Getirilmesinde Delillerin Toplanmasy, Muhafazasy ve Ylgili Yerlere Gönderilmesi Hakkynda Yönetmeli?in olay yeri inceleme ve delil toplama hükümlerine uyulmady?y vurgulanan raporda, delillerin toplanmasynda ve muhafazasynda yeterli ve gerekli özenin gösterilmedi?i belirtildi. Raporda, ?u ifadelere yer verildi:
“Suçun tipini ve vasfyny do?rudan etkileyen; bir kysym sloganlaryn eklenmi? olmasy ve Kongre Müzesi önündeki Atatürk büstünün sökülmesi/tahrip edilmesinin faillerinin netle?tirilmeden yargylananlaryn yapty?yna karar verilmesi gibi yargy süreçlerinde eksiklikler/hatalar olu?mu?tur. Soru?turma ve yargylamalar esnasynda, bazy yargy mensuplarynca ‘Dü?ünce Örne?i’ yazysynyn ilgili mahkemelere gönderilmesi suretiyle yargylama yeri ve görevli mahkeme ile suç vasfyny de?i?tirmeye yönelik yargylamaya müdahale niteli?i ta?yyan bazy hususlar vuku bulmu?tur. Sivas olaylarynda ortaya çykan kamu yönetimi zafiyetleri ve hizmet kusurlaryna yönelik ilgili kamu görevlileri hakkynda etkin bir adli ve idari soru?turma ve yaptyrym kapasitesi olu?mamy?tyr. Olaylarla ilgili olarak adli takibata maruz kalan kamu görevlilerinin fiilleri sadece, belediye görevlileri tarafyndan i?lendi?i iddia edilen, kalabaly?yn engellemesi ve güvenlik kuvvetlerinin engellemeleri bertaraf edememesi sonucu kalabalyk içerisinde syky?an itfaiyenin etkin kullanylmamasy (göstericilere tazyikli su sykylamamasy) ile otele atylan ta?laryn aylar önce yapylan ihale süreciyle ilgili olarak tespit edilen usulsüzlü?e yönelik fiillerdir. Özetle, 37 ki?inin ölümüyle sonuçlanan bir olay ve a?yr ihmaller zincirinde; ilin emniyet, asayi? ve genel yönetiminden sorumlu tek bir kamu görevlisi bile herhangi bir adli takibata (kovu?turmaya) maruz kalmady?y gibi en hafif bir disiplin cezasy bile almamy?tyr.”
Raporda öne çykan di?er ifadeler de ?öyle:
'Olay katliam olarak adlandyrylmaly'
Sivas’ta cereyan eden olay; 2 Temmuz 1993 tarihinde düzenlenen etkinlik nedeniyle olu?an bir toplumsal krizin ba?langycyndan sonuna kadar yönetilmesinde; gerek etkinli?in düzenlenme yerinin belirlenmesi gerekse katylymcy profilinin olu?turulmasynda Devletin aktif katylymyna ve apaçyk gerçekle?ti?i/olu?tu?u görülen toplumsal kriz riskine ra?men, gerek yeterli güvenlik önlemleri alynmadan etkinli?in yapylmasyna Devlet tarafyndan ön ayak olunmasy gerekse etkinli?i düzenlemeye aktif olarak katylan Valili?e ve katylymcy profiline yönelik olarak ciddi protestolaryn ya?anmasyna ra?men; ortamy so?utmaya ve can güvenli?ini sa?lamaya yönelik olarak etkinli?in iptali, kalabaly?yn da?ytylmasy, katylymcylaryn otelden tahliyesinin sa?lanmasy, soka?a çykma yasa?y uygulanmasy gibi tedbirleri almakta ciddi ihmal ve zafiyetler gösterilmesi neticesinde kontrolden çykan ve kutsalyna hakaret edildi?ine ili?kin nefret duygularyyla hareket eden ?uursuz hale gelmi? kalabalyklarca otelde bulunan 35 ki?inin ölümüne yol açylmasy ile sonuçlanan ve “katliam” olarak nitelendirilmesi gereken bir toplumsal olaydyr.
'Ba?ka fail ve sorumlular da var'
Sivas olaylarynda yargylanarak çe?itli cezalara mahkum edilen toplam 81 ki?i; otelde öldürülen 35 ki?inin görünen, temas edilebilen ve yargylama süreçlerinin tespit etti?i sorumlularydyr. Yukaryda yer verilen tespit ve açyklamalaryn da gösterdi?i üzere, olaylaryn olu? ?ekli ve mahiyeti, bunlaryn yanynda, ba?ka faillerin ve sorumlularyn da varly?yna i?aret etmektedir. Bu açydan, esas itibariyle söz konusu olaydaki sebep ve failleri; kamu yönetiminin söz konusu olaylardaki rolünde ve olu?an toplumsal krizi yönetmedeki basiretsiz uygulamalarynda ve Sivas olaylaryna ili?kin kolektif hafyza gruplarynyn tutum ve yakla?ymlarynda aramak gerekmektedir. Ba?ka bir deyi?le, kolektif hafyzalar arasynda çaty?maly bir alana girip bir ba?ka kolektif hafyzayy ötekile?tiren ve tarafsyzly?yny yitirecek nitelikte ba?ka bir kolektif hafyzaya ait bir etkinli?i düzenleme ve heykel dikimi gibi sair i?lere giri?en ve güvenli?i sa?lamakla ilgili temel görevine ili?kin gereklerden hiçbirisini yerine getirmeyen ve olaylar syrasynda da ayny zafiyeti gösteren ve olaylarda kontrolü yitiren ve böylece 37 ki?inin öldürülmesine seyirci kalan ve sebep olan dönemin kamu yönetimi unsurlary ile kamu yönetimine hakim olan paradigma ve yakla?ymlar da olayyn esas failleri olarak görülmelidir.
'Devlet taraf haline geldi'
Ayny ?ekilde, yargyya müdahale niteli?i ta?yyan vasytalarla olayyn gerçek mahiyetini kavramaya yönelik çabalaryn sonuçsuz kalmasynyn; adli ve idari soru?turmalaryn kamu vicdanyny tatmin etmeyen bir biçimde sonuçlanmasynyn ve böylece olayyn tümüyle kolektif hafyzalar tarafyndan tarihselle?tirilmesine yol açylmasynyn da temel müsebbibi Devletin söz konusu olaylarda taraf hâline gelmesi ve geleneksel tarihselle?tirme araçlaryna ba?vurmasyna ili?kin uygulama ve yakla?ymlarydyr.
'Devlet a?yr kusurlu'
Bu nedenle, olayyn ortaya çykmasynda, önlenememesinde ve soru?turulmasynda/yargylanmasynda Devlete terettüp eden a?yr bir hizmet kusuru bulunmaktadyr. Bu açydan, Sivas olaylarynda hem yönetsel hem de siyasal organlary itibariyle olayyn temas etti?i dönemin tüm Devlet ricali ile yakla?ymlary, 37 ki?inin ölümünden dolayy; en az kalabalyklary ?uursuz hale getiren ve kolayca tahrike kapylan Sünni kolektif hafyzaya ait bazy algy ve yakla?ymlar ile sünni kolektif hafyzanyn tahrikine yol açty?y kanaati edinilen bazy davrany?lar kadar sorumludur. Ne yazyk ki, gerek kamu görevlileri ile ilgili etkin bir adli ve idari soru?turma ve yaptyrym kapasitemizin olmamasy gerekse siyasal sorumluluk algylamasy ile ilgili yetersiz demokratik standartlarymyz nedeniyle herkes “tüm suçu” kalabalyklaryn ve toplumun üzerine yykma kolaycyly?yny tercih etmi?tir. Sorumluluklaryn böyle bir perspektifte belirlenmesi; hiçbir ?ekilde oteli yakan ve 35 ki?inin ölümüne yol açan ki?ilerin ve anlayy?laryn suçunu hafifletmeye yönelik bir tavyr olmayyp; tam aksine, Sivas olaylarynda söz konusu ki?iler ve anlayy?lar dy?ynda da faillerin ve sorumluluklaryn oldu?u gerçe?inin kavranylmasyna ve topluma bu gerçe?in gösterilmesine yönelik bir yakla?ymy ifade etmektedir.
DDK'NIN 25 YDDYAYA VERDY?Y CEVAPLAR
Raporda, 21 yyldyr dile getirilen iddialar 25 madde halinde toplandy ve DDK’nyn bu iddialara dair tespitleri tek tek syralandy. Radikal'Yn haberine göre; 1400 sayfalyk DDK raporundan özetlenen o 25 iddiaya verilen yanytlar ?öyle:
YDDYA 1: Pir Sultan Abdal Kültür etkinliklerinin Kültür Bakanly?y'nyn, valili?in ve Yl Kültür Müdürlü?ü'nün deste?inde ve himayesinde yapyldy?y iddia edilmektedir.
SONUÇ: Kültür Bakanly?y, Sivas Valili?i ve Yl Kültür Müdürlü?ünün etkinliklere yo?un deste?inin oldu?u ve bu kapsamda bazy kamu görevlilerinin etkinliklerde görevlendirildi?i kanaatine varylmy?tyr.
YDDYA 2: Sivas olaylary öncesinde Kültür Bakanly?y tarafyndan Sivas’a gönderilen 'Ozanlar Anyty'nyn aslynda Pir Sultan Abdal Heykeli oldu?u, anytyn Kültür Merkezi'nin önüne acele olarak bir gecede dikildi?i, Sivas halky tarafyndan anyt Pir Sultan Abdal heykeli olarak anytta bulunan köpek ise Pir Sultan Abdal’yn “haram yemez” köpe?i olarak algylandy?yndan anyta kar?y bir tepki olu?tu?u ve en önemli tahrik unsurlaryndan biri haline geldi?i iddialar arasyndadyr.
SONUÇ: Sivas olaylarynda kalabaly?y en çok tahrik eden ve/veya kalabaly?yn tahrik edilmesinde kullanylan unsurlardan birisinin, Pir Sultan Abdal heykelinin dikilmesi hususunun oldu?u kanaati edinilmi?tir. Anyt dikildikten sonra bazy alevi vatanda?laryn gelerek anytyn etrafynda dola?ma ve anyta el sürme gibi anyta bir kutsiyet atfetmeye yönelik ritüel ve davrany?larda bulunduklary yönündeki ifadelerden anytyn Pir Sultan Abdal Anyty olarak kabul edildi?i anla?ylmaktadyr. Dikilen heykelin Pir Sultan Abdal Heykeli olarak algylanmasynyn ve anytyn bir gecede dikilmesinin, toplumsal bir tepkinin olu?umuna yol açty?y anla?ylmaktadyr.
YDDYA 3: ?eytan Ayetleri kitabynyn bütün dünyada tepkiler ya?anmasyna ve Bakanlar Kurulu kararyyla kitabyn yurda giri?i yasaklanmasyna ra?men Aydynlyk Gazetesi Ba?yazary Aziz Nesin’in ysrarla kitabyn çevirisinin yayynlanmasyna ili?kin açyklamalarynyn olaylaryn meydana gelmesinde etkili oldu?u iddiasy syklykla dile getirilmi?tir.
SONUÇ: ?eytan Ayetleri kitabyna bütün dünyada tepkiler ortaya çykmy?tyr. Söz konusu kitabyn Türkiye ’de yayymlanmasy ile ilgili olarak da Aziz Nesin’e kar?y ülkemizde çe?itli tepkiler gösterilmi?tir. Aziz Nesin’in ?eytan Ayetleri kitabyny Türkçeye tercüme ettirerek yayynlatmasynyn bir kesim tarafyndan “kutsala saldyry” olarak algylandy?y ve bu algydan kaynaklanan bir tepkinin olu?turulmaya çaly?yldy?y, buna mukabil olarak ba?ka bir kesim tarafyndan da Aziz Nesin’e sahip çykyldy?y ve destek verildi?i anla?ylmaktadyr. Aziz Nesin’in ?eytan Ayetleri kitabynyn ülkemizde yayymy konusundaki ysrarly tavry ve Türk halky ve Yslamiyet’le ilgili kamuoyunun tepkisini çeken açyklamalarynyn bulundu?u bir ortamda etkinliklere davet edilmesi Sivas halkynda hem dini hem de milliyetçi ögeler ta?yyan bir tepki olu?turmu?tur. Aziz Nesin’in 1 Temmuz 1993 günü Kültür Merkezinde etkinliklerin açyly?ynda yapty?y konu?manyn bazy bölümlerinin toplum içinde kulaktan kula?a yayyldy?y ve ?ehirdeki gerginli?i artyrdy?y anla?ylmy?tyr.
YDDYA 4: 2 Temmuz 1993 günü Sivas’ta meydana gelen olaylarda, o dönem Sivas’ta yayym yapan mahalli basynda, etkinliklerden günler önce etkinlikler aleyhinde haberlerin çykmaya ba?lady?y, 2 Temmuz 1993 tarihinde bu olumsuz haberlerin dozunun artarak verilmeye devam edildi?i mahalli basynyn “tahrik edici” rolü oldu?u iddiasy dile getirilmektedir.
SONUÇ: Etkinlikler öncesi mahalli gazetelerin son 15 günlük nüshalarynda ne Pir Sultan Abdal Kültür Etkinlikleri ne de Aziz Nesin aleyhine herhangi bir haber ve yorumun çykmady?y, dolayysyyla kamuoyunun yerel basyn tarafyndan uzun süreden beri etkinlikler aleyhine hazyrlandy?y iddiasyny teyit edecek herhangi bir durum tespit edilmemi?tir.
YDDYA 5: Pir Sultan Abdal Kültür Etkinlikleri ba?lamadan birkaç gün önce “Hicret Ko?usu” ady altynda bir etkinlik düzenlendi?i, Hicret Ko?usu gerekse olaylar için dy?arydan gelenlerin Belediye ve Milli Gençlik Vakfyna ait ö?renci yurtlarynda kaldy?y, bu yurtlarda din e?itimi ady altynda ?eriat düzenini kurma hazyrlyklarynyn yapyldy?y ve bu ki?ilerin 2 Temmuz 1993 günü olaylara aktif olarak katyldy?y iddia edilmektedir.
SONUÇ: Yürütülen çaly?ma neticesinde söz konusu iddialarla ilgili olarak “Hicret Ko?usu”nun iddia edildi?i gibi Sivas Belediyesince düzenlenen bir etkinlik olmady?y; etkinli?in Milli Gençlik Vakfy tarafyndan düzenlendi?i, Hicri yylba?y münasebetiyle “Hicret Ko?usu” ve sohbet toplantysy yapyldy?y ancak hem vali hem emniyet müdürü ba?ta olmak üzere yetkililerin bu organizasyon hakkynda yapyldy?y dönemde önemli bir gözlemlerinin olmady?y, anylan ko?uya halkyn katylymynyn dikkat çekici boyutta oldu?una yönelik herhangi bir tespite ula?ylamady?y anla?ylmy?tyr.
YDDYA 6: 1 Temmuz 1993 Per?embe günü ö?leden sonra sol görü?lü E?itim-Sen, Tüm Sa?lyk-Sen, Ener-Sen ve Demiryol-Sen isimli sendikalaryn idari makamlardan istedikleri izinlerin yasal ?artlary kar?ylamady?y için reddedilmesi nedeniyle yaptyklary yasa dy?y yürüyü? sonrasy, bu yürüyü?e katylan ki?ilerin Sivas’ta kalarak toplumu tahrik ettikleri, olaylara aktif olarak katyldyklary iddiasy gündeme getirilmektedir.
SONUÇ: Sivas ilinde bulunan bazy kamu sendika temsilcilerinin o dönem mer’i mevzuata aykyry olarak toplanty ve gösteri yaptyklary sabittir. Ancak, sendika temsilcilerinin ve beraberindekilerin 2 Temmuz 1993 Cuma günü Sivas’ta kaldyklary ve olaylara aktif katylymlarynyn oldu?u yönünde somut herhangi bir bilgi ve belgeye ula?ylamamy?tyr. Bununla birlikte, sendikalaryn yürüyü?ü ile ilgili olarak Sivas olaylarynyn cereyan etti?i 2 Temmuz 1993 tarihli yerel gazetelerde konuyla ilgili yer alan haber ve yorumlaryn verili? biçiminin; etkinlik ve katylymcy profili nedeniyle olu?an mevcut milliyetçi ve dini tepkileri artyran ya da peki?tiren ilave bir unsur olabilece?i de?erlendirilmi?tir.
YDDYA 7: 2 Temmuz 1993 günü Sivas’ta meydana gelen olaylarda gösterici toplulu?unun Kültür Merkezine ve Madymak Oteline saldyrmalarynda, camilerde görev yapan imam, vaiz ve di?er din görevlilerinin vaazlaryyla halky Pir Sultan Abdal Etkinlikleri ve Aziz Nesin aleyhinde ky?kyrtmalarynyn da etkili oldu?u iddia edilmektedir.
SONUÇ: Sivas olaylaryna kary?tyklary gerekçesiyle sadece dört din görevlisi gözaltyna alynmy?, bunlardan ikisi soru?turma safhasynda serbest byrakylyrken tutuklanan di?er iki din görevlisi yargylanmy? ve bu yargylamalar sonucunda da beraat etmi?lerdir. Soru?turulan din görevlileri hakkynda inceleme yapan Diyanet Y?leri Ba?kanly?y Müfetti?leri de ilgililer hakkynda herhangi bir suç unsuruna rastlamamy?lardyr. Esas itibaryyla, bu iddialaryn teyit edilmesinin ancak o dönem vaaz ve hutbeleri dinleyen cami cemaatinden ki?iler vasytasyyla olabilece?i ve aradan yakla?yk 20 yyl gibi uzun bir zaman geçmesi nedeniyle böyle bir tespiti yapmanyn da zorluklary ortadadyr.
YDDYA 8: Pir Sultan Abdal Kültür etkinliklerine davet edilen, etkinlik programynda Kültür Merkezindeki açyly?ta konu?ma yapaca?y belirtilen ve ayryca Kültür Merkezi önüne dikilen Ozanlar Anyty/Pir Sultan Abdal heykelinin açyly?yny yapacak olan Kültür Bakany Fikri Sa?lar’yn geli?ini 03.07.1993 tarihine ertelemesi ve daha sonra 02.07.1993 tarihinde olaylaryn çykmasy üzerine etkinliklerin Sivas’ta yapylan ilk iki gününe gelmemesi kamuoyunca sorgulanmy?, hatta Sivas’ta olaylaryn çykabilece?i yönünde kendisine haber verildi?i ve bu yüzden Sivas’a gelmedi?i iddialary syklykla dile getirilmi?tir.
SONUÇ: Kültür Bakany Fikri Sa?lar’yn program davetiyesinde 1 Temmuz 1993 tarihinde etkinliklere katylaca?y görülmekle birlikte kendisinin etkinliklere katylymynyn Kültür Bakanly?yndan Sivas Valili?ine gönderilen faks ile 3 Temmuz 1993 tarihinde olaca?ynyn bildirildi?i tespit edilmi?tir. Öte yandan, Fikri Sa?lar tarafyndan bir televizyon programynda Ystanbul’daki Türksoy Toplantysyna katylym nedeniyle Pir Sultan Abdal Etkinliklerine katylynmady?y ifade edilmi?tir.
YDDYA 9: Sivas olaylary öncesinde Jandarma komanda bölü?ü ve emniyet özel harekât timinin, gerçek olmayan ihbarlarla Divri?i, Zara ve Ymranly yöresinde PKK ile ilgili bir operasyona gönderilerek Sivas merkezdeki kuvvetlerin zayyflatyldy?y iddialar arasynda oldu?u tespit edilmi?tir.
SONUÇ: Yapylan incelemede, emniyet özel harekât personeli ile Sivas ve Divri?i’de bulunan jandarma komando birliklerinin 1 Temmuz 1993 günü Zara ve Divri?i kyrsalyna operasyon için gönderildi?i ve gönderilme nedeni ile ilgili ihbaryn asylsyz çykty?y anla?ylmy?tyr. Ancak, asylsyz çykan mezkur ihbaryn; 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas’ta güvenlik unsurlarynyn zafiyete u?ratylmasy amacyyla my yoksa ihbar müessesesinden kaynaklanan di?er hususlardan my yapyldy?yny ortaya çykaracak herhangi bir bilgi veya belgeye ula?ylamamy?tyr.
YDDYA 10: Pir Sultan Abdal Kültür etkinliklerinin Sivas il merkezine alynmasy, programyn dört güne yayylmasy, etkinliklere Aziz Nesin’in davet edilmesi gibi sebeplerden etkinlikler syrasynda bir gerginli?in olabilece?i, provokasyona müsait bir ortamyn olu?abilece?i ihtimali kar?ysynda MYT, Emniyet ve Jandarma istihbarat birimlerince bu yönde bir bilgiye ula?ylamamy? olmasynyn olaylary öncesinde büyük bir istihbarat zafiyetini olu?turdu?u kamuoyunda yaygyn bir kanaat olarak iddia edilmektedir.
SONUÇ: Emniyet Genel Müdürlü?üne yazylan yazyda “gerekli her türlü tedbirin alyndy?y” ifade edilmesine ra?men, yeterli bir planlamaya dayaly uygun tedbirler alynmamy? olup bu nedenle, kalabalyklaryn ço?almasy, kalabalyk içerisinde liderlerin faaliyet ve ky?kyrtmalary, kalabalyklaryn ?uursuz hale gelmesi, hedef belirlemesi ve hedef üzerinde yo?unla?masy ve eyleme geçmesi önlenememi?tir.
YDDYA 11: Olaylaryn geli?ti?i gün içerisinde Aziz Nesin ile beraberinde Prof. Dr. Cevat Geray ve arkada?larynyn Zara Tödürge Gölüne gitmek istedi?i, ancak çe?itli nedenlerle gidemedi?i, olaylaryn ba?lady?y ve devam etti?i süreçte il yöneticilerinin Nesin’i Zara’ya gitti diye bildi?i, Nesin’in Madymak Otelinde oldu?una ili?kin haberlerin göstericiler arasynda duyulmasyndan sonra kalabaly?yn artty?y, emniyet birimlerinin aralaryndaki konu?malar syrasynda göstericiler tarafyndan duyuldu?u iddialary yer almaktadyr.
SONUÇ: Madymak Otelinin önündeki kalabaly?yn artmaya ba?lamasynda Aziz Nesin’in Madymak Otelinde oldu?unun göstericiler tarafyndan ö?renilmesinin etkisi oldu?u kanaati edinilmi?tir. Bu durum, bir anlamda etkinlikler nedeniyle olu?an toplumsal tepkinin oda?y/hedefi hâline gelmi? olan Nesin ile ilgili alynan güvenlik tedbirlerinin kalitesini ve niteli?ini de gösterdi?i kanaatine varylmy?tyr. Ba?ka bir deyi?le, Aziz Nesin’e kar?y yönelen açyk tehditler olmasyna ve kalabalyklaryn toplanmasyna ra?men her iki durumu da birlikte gözeten bir güvenlik uygulamasy yerine sadece bireysel saldyrylara kar?y yakyn korunmasyna ili?kin güvenlik tedbiri türü uygulanmy?tyr.
YDDYA 12: Madymak Oteli’nin önünde göstericiler toplanmaya ba?ladyktan sonra etkinlik katylymcylarynyn otelden tahliye edilip daha güvenli bölgelere götürülmesi önerisine kar?y etkinlik katylymcylarynyn otelde kalmak istedi?i, polisin ve askerin onlary korumak zorunda oldu?u gibi gerekçelerle tahliye taleplerini reddettikleri iddia edilmektedir. Ayryca Valilik ve Emniyet yetkililerinin otelin tahliyesi için yeterli güvenlik önlemlerini alarak giri?imde bulunmady?y da iddialar arasyndadyr.
SONUÇ: Madymak Otelinde bulunan etkinlik katylymcylarynyn tahliye edilmesinin gündeme geldi?i anla?ylmaktadyr. Her ne kadar Pir Sultan Abdal Kültür Derne?i Genel Ba?kany Murtaza Demir bu talebin kendilerinden geldi?ini belirtse de di?er beyanlaryn tamamy bu talebin otel sahibinden geldi?ini göstermektedir. Bu talebe ra?men Valilikçe oteldeki etkinlik katylymcylarynyn tahliyesi hususunda yeterli kararlylyk gösterilmedi?i gibi bizzat Vali Ahmet Karabilgin’in istenilen takviye kuvvetlerin gelece?i beklentisi nedeniyle otelde kalynmasynyn güvenlik açysyndan daha do?ru olaca?y yönünde telkinlerinin bulundu?u kanaati edinilmi?tir. Otelin olaylar syrasynda her an tahliye edilme imkânynyn bulundu?u, en azyndan otelin önündeki kalabaly?yn artmaya ba?lady?y 17.00-18.00 saatlerine kadar rahatlykla tahliye edilebilece?i anla?ylmaktadyr. Madymak Otelinde bulunan etkinlik katylymcylarynyn kendi aralarynda olu?turduklary bir grup ile otelin tahliye edilmesine yönelik talebi de?erlendirdikleri ve bu de?erlendirme sonucunda; dy?aryda güvenliklerinin sa?lanamayaca?y, devletin kendilerini otelde korumak zorunda oldu?u, otelde kalyp “mücadele etmelerinin” uygun olaca?y, göstericilere kar?y aciz duruma dü?meyip direnmeleri gerekti?i gibi saiklerle, oteli tahliye etme talebini kabul etmedikleri anla?ylmaktadyr. Etkinlik katylymcylarynyn olaylardan sonra çe?itli yayynlardaki beyanlaryndan; otelde kalyp “mücadele etmeyi” tercih ettikleri ve bu tercihleriyle di?er katylymcylary da etki altyna aldyklary kanaati edinilmi?tir.
YDDYA 13: Yangyndan otelde bulunan bir kysym etkinlik katylymcysy otelin biti?i?inde bulunan Büyük Birlik Partisi Sivas Yl Merkezi Binasyna geçerek kurtulmu?tur. Yangyndan kaçan bu grubun ilk ba?ta BBP mensuplarynca içeriye alynmak istenmedi?i, sözlü ve fiili müdahalelerle katylymcylaryn kovuldu?u, ancak BBP Sivas Yl Ba?kanynyn parti mensuplaryna müdahale etmesi üzerine içeriye alyndyklary iddia edilmektedir.
SONUÇ: BBP mensuplarynyn ilk ba?ta yukaryda yer verilen BBP Sivas Yl Ba?kany tarafyndan ifade edilen tutum nedeniyle bir tereddüt geçirdikleri ve yangyn çyktyktan sonra otelden kaçan etkinlik katylymcylaryny -dy?arydaki göstericilerin kendilerine de saldyrabilece?i dü?üncesiyle- içeri almak istemedikleri, ancak kysa bir süre içinde bu tereddüdü atyp içeri aldyklary kanaati edinilmekle birlikte, bu tereddüt esnasynda kar?y tarafa sözlü ve fiziki müdahalede bulunulup bulunulmady?y konusunda taraflaryn farkly beyanlary ve bu beyanlary teyit edebilecek ba?kaca bir somut bilgi ve belgeye ula?ylamamasy nedeniyle herhangi bir kanaate varylamamy?tyr.
YDDYA 14: Olaylar esnasynda göstericiler tarafyndan en çok atylan sloganlardan birinin "Vali istifa" sloganynyn oldu?u video kasetlerinin izlenmesinden anla?ylmaktadyr. Sivas Valisi Ahmet Karabilgin’in göstericiler nezdinde istenmeyen ki?i durumuna dü?mesinin sebepleri arasynda; Aziz Nesin'in vali tarafyndan davet edilmesi, Ba?bakan Yardymcysy Erdal Ynönü’nün dany?manly?yndan gelmesi, sokakta gezen bir vatanda?a devrim kanunlaryna aykyrylykta i?lem yaptyrmasy, 1 Temmuz günü etkinliklerin açyly?ynda devrim ?ehitleri adyna saygy duru?u yapylmasyna i?tirak etmesi gibi hususlar iddia edilmektedir.
SONUÇ: Valiye kar?y gösterilen tepkilerin ortaya çykmasynda, etkinlik ve Aziz Nesin ile ilgili olu?an algylar kadar dönemin politik geli?meleri ve Valilik davrany? ve uygulamalarynyn da payy oldu?u de?erlendirilmektedir. Ba?ka bir deyi?le, dönemin politik tutumlary çerçevesinde olu?an tepki ve algylar, etkinli?in düzenlenmesi ve Aziz Nesin’in davet edilmesi sonucunda ?iddetlenmi?tir.
YDDYA 15: Sivas Belediye Ba?kany Temel Karamollao?lu’nun olaylar syrasynda tahrik edici davrany?larda bulundu?u, göstericilere hitaben yapty?y konu?malarda “gazanyz mübarek olsun”, “ruhuna el Fatiha” gibi sözlerle göstericileri te?vik edici beyanlary oldu?unun iddialar arasynda yer aldy?y anla?ylmy?tyr.
SONUÇ: Sivas Belediye Ba?kany Temel Karamollao?lu'nun Emniyet Müdürü ve di?er yetkililerin önerisi ve Yl Valisinin uygun görmesiyle, mevzuatla belirlenmi? asayi?e yönelik böyle bir görev ve sorumlulu?u olmamasyna ra?men olayyn mahiyeti itibaryyla kitlesel olmasy sebebiyle Kültür Merkezi, Madymak Oteli önünde ve belediye hoparlöründen gösterici gruba kar?y dört defa konu?ma yapty?y, konu?malarynyn genel itibaryyla gösterici grubu sakinle?tirerek da?ylmalaryny sa?lamaya yönelik oldu?u, olaylar syrasynda Belediye Ba?kanynyn olaylaryn cereyan etti?i ortamda bulunmasynyn kendisinden talep edilmesi üzerine konu?ma yapmak amacyyla oldu?u kanaatine varylmy?tyr.
YDDYA 16: Sivas olaylarynda polisin yeterli önlemi almayarak olaylara zemin hazyrlady?y, olaylara zamanynda müdahale edilmedi?i, zamanynda önlem alynsaydy bu olaylaryn ya?anmayabilece?i, Emniyet Müdürünün müdahale için Validen izin istedi?i ancak Valinin izin vermedi?i istenseydi kalabaly?yn da?ytylabilece?i iddia edilmi?tir.
SONUÇ: Polisin toplulu?u da?ytmaya kararly ve muktedir oldu?unu, gerekirse bu toplulu?u da?ytmak için her çareye ba?vurulaca?ynyn toplulu?a gösterilmesi amacyyla yapylmasy gereken “kuvvet gösterisi” takti?inin uygulanmady?y, göstericilerin ?ehir içerisine da?ylaca?y ve bir Alevi-Sünni çaty?masy çykabilece?i gerekçesiyle göstericilerin da?ytylmayyp toplu olarak kalmalary için özellikle gayret gösterildi?i, kolluk kuvvetlerinin sayysynyn yeterli oldu?u dikkate alyndy?ynda polisin zor kullanarak göstericileri çok rahat bir ?ekilde da?ytabilece?i, göstericilere zor kullanylmamasynyn bir nedeninin de polisin müdahale etmek için askerden yardym gelece?i beklentisine girmesi oldu?u, mesai saatinin bitmesinden sonra kalabaly?yn artaca?y konusunda yapylan uyarylar dikkate alynmayyp gösterici sayysynyn artmasyna göz yumuldu?u, göstericilere zor kullanyldy?ynda büyük bir karma?a olaca?y ve daha fazla can kaybyna sebebiyet verilebilece?i gerekçesinin de yangyndan sonra havaya ate? etmek suretiyle yapylan müdahale sonucunda göstericilerin da?ylmasyyla çeli?ti?i kanaatine varylmy?tyr.
YDDYA 17: Sivas olaylarynda güvenlik kuvvetlerinin (polis, jandarma ve asker) olaya zamanynda ve uygun olan yöntemle müdahale etseydi ve öngörülü davransaydy olaylaryn bu noktaya gelmeyece?i tarty?ylan iddialar arasyndadyr.
SONUÇ: Kanununa göre; mevcut imkânlarla gerekli tedbirleri alyp olaya müdahale etmeleri ve toplulu?a da?ylmalary aksi hâlde zor kullanylarak da?ytylacaklary ihtarynda bulunmasy gerekti?i hâlde göstericilere bu yönde bir müdahale ve ikaz yapmady?y, göstericileri da?ytmaya kararly ve azimli oldu?unu toplulu?a hissettirme kapsamynda kuvvet gösterisinde bulunmady?y, Toplumsal olay esnasynda hedef olabilecek Aziz Nesin gibi ki?ileri ve Pir Sultan Anyty gibi unsurlary, tekrar tahrike sebep olmayacak uygun bir yöntemle göstericilerden uzakla?tyrmady?y anla?ylmaktadyr.
YDDYA 18: Valinin olayy yönetemedi?i, böylesi bir sonucun ortaya çykmasynda yöneticilerin büyük sorumlulu?unun oldu?u, valinin ba?kanly?ynda yapylan asayi? saatinde konunun ayryntyly olarak de?erlendirilmedi?i, olaylar öncesinde hazyrlanmasy gereken emniyet asayi? planlarynyn yetersiz oldu?u ve olaylarda güvenlik güçlerinin koordinasyonunda zafiyet ya?andy?y iddia edilmi?tir.
SONUÇ: Söz konusu iddialaryn esas itibaryyla emniyet ve asayi?e ili?kin planlama faaliyetleri ve bunlaryn uygulanmasyna yönelik idari i?lem ve tasarruflarla ilgili oldu?u anla?ylmy?tyr. Ba?ka bir deyi?le, olaylar ba?ladyktan sonra üretilen kararlardaki çekingenlikler/isabetsizlikler, mevcut güvenlik unsurlarynyn etkin bir ?ekilde yönlendirilememesi, verilen emirlerin güvenlik birimlerince mahiyetinin kavranamamasy, risklere kar?y hazyrlykly olunmady?y ve buna ili?kin planlama faaliyetlerinin eksik yapyldy?y anla?ylmy?tyr.
YDDYA 19: Askeri kuvvetlerden yardym talep edilmesi ve toplumsal olaylarda görevlendirilmesi kapsamynda, valinin tugay komutanyndan yardym talep etmesine ra?men tugay komutanynyn asker göndermedi?i, yardyma gelen askerin kendini riske etmeyecek yerlerde konu?lanmayy tercih etti?i de ileri sürülmü?tür.
SONUÇ: Valisi tarafyndan yapylan sözlü ve yazyly asker taleplerinin hiçbirinde, talep edilen askeri kuvvetin sayysy, nerede konu?lanaca?y, görevin kapsamy, emir-komuta ve koordinasyonun nasyl sa?lanaca?y gibi görevin ifasyna ili?kin hususlaryn belirtilmedi?i ve tümüyle Garnizon Komutanynyn inisiyatifine byrakyldy?y, Tugay Komutanynca Valilikten gelen taleplerin belirsizli?i ve toplumsal krize müdahalede askerin kullanylmasyna yönelik isteksizlik nedeniyle, emrinde bulunan 13.481 askerden (4.195’i usta asker ve rütbeli personel olmak üzere) peyderpey yakla?yk 370’inin sevk edildi?i ve olaylarla ilgili risk algylamasynyn yapylmamy? olmasy nedeniyle sevk edilen askerlerin göstericilere müdahale ve otelin korunmasy yerine hükümet meydany ve istasyon caddesinde konu?landyrylarak kuyumcularyn korunmasy gibi pasif ve lokal risk algysy içeren uygulamalarda kullanyldy?y, kalabalyklaryn “En Büyük Asker Bizim Asker” slogany atarak güvenlik kuvveti ile kalabalyk arasyndaki ili?kinin de?i?mesi, otele zorla giren göstericilerin gözaltyna alynmak yerine tekrar kalabalyklar arasyna byrakylmasy gibi hususlara ba?ly olarak kalabalykta güvenlik unsurlarynyn caydyrycyly?ynyn kayboldu?una ili?kin inanç geli?mesine neden olundu?u kanaatine varylmy?tyr.
YDDYA 20: Sivas olaylary syrasynda Valinin di?er illerden kuvveti geç talep etti?i, olaylar ba?lamadan önce takviye kuvvet isteminde bulunulmamasynyn olaylaryn de?erlendirmesinde yetersizli?in mevcudiyetini gösterdi?i, talep edilen kuvvetlerin Sivas’a geç intikal etti?i, takviye kuvvetlerin çevik kuvvet polisi olmady?y gibi hususlaryn kamuoyunda tarty?ylan iddialar arasynda oldu?u tespit edilmi?tir.
SONUÇ: Sivas Valisi Ahmet Karabilgin, sayylary yakla?yk 500 civarynda olan göstericilere kar?y kendi emrinde bulunan emniyet ve Jandarma kuvvetinin bu kalabaly?a yeterli olup olmayaca?yny yeterince de?erlendirmemi?tir. Jandarma Komutany, Emniyet Müdürü ve Askeri Birlik temsilcisini bir araya getirecek ?ekilde asayi? harekât merkezi olu?turulmamy? oldu?undan, di?er illerden takviye kuvvet istenmesi kararynyn yeterince analiz edilmeden alyndy?y kanaatine varylmy?tyr.
YDDYA 21: Olaylar sonrasynda otelde yaralanan ve Sivas’taki de?i?ik kamu hastanelerine kaldyrylan ki?ilerin yeterli sa?lyk yardymy alamady?y, ölümlerin bir kysmynyn personel ve araç-gereç yetersizli?inden meydana geldi?i basyn yayyn organlarynda ve kamuoyunda dile getirilmi? ve özellikle konunun taraflarynca iddia edilmi?tir.
SONUÇ: Sa?lyk hizmetleri alanynda gerekli/yeterli idari tedbirlerin alynmady?y, valili?e ve katylymcy profiline yönelik olarak ciddi protestolaryn ya?anmasyna ve tehlikenin olu?umuna ra?men otelin ta?lanmasy ve akabinde otelin önündeki araçlaryn yakylmasy giri?imleri syrasynda dahi sa?lyk te?kilatynyn alarm durumuna geçirilmedi?i, dumandan etkilenenler arasyndan olay yeri acil müdahale esnasynda ve/veya derhal sa?lyk kurulu?laryna sevk edilerek oksijen verilmesi gibi basit tybbi müdahale ile kurtarylmalary imkan dahilinde olabilecek bazy ki?ilerin ölümlerinin gerçekle?mi? olabilece?i kanaati edinilmi?tir.
YDDYA 22: Adli soru?turmalar kapsamynda; delillerin toplanmasy ve otopsi yapylmasy gibi hususlarda yargylamalaryn sonucunu ve kalitesini etkileyen önemli hatalar yapyldy?y iddia edilmektedir.
SONUÇ: Söz konusu iddia ile ilgili olarak;- Sivas olaylary syrasynda polis ve haber ajanslarynca çekilen ve olaylaryn olu? ?eklini tespite yönelik olarak kullanylan kamera kayytlarynyn mevzuatta belirtilen ?ekilde adli emanete alynmady?y, Kültür Bakanly?y kameramanlary tarafyndan Madymak Otelinin içerisinde yapylan çekimler ile otelin önündeki kalabalyklaryn otel içerisinden alynan görüntülerini ihtiva eden kamera ve dolu kasetlerin kayboldu?u, yangyn sonrasynda olay yerinde herhangi bir kalyntysynyn bulunmady?y ve kameramanlaryn alynan ifadelerinde de mezkûr kamera ve kasetlerin otelin yangynyn sirayet etmedi?i dördüncü katta byrakyldy?ynyn ve bazy görgü tanyklarynca kendilerine sivil görünümlü polis oldu?u iddia edilen bazy ki?iler tarafyndan kameralaryn yangyndan sonra alyndy?ynyn belirtildi?i, olaylar syrasynda emniyet mensuplarynyn kendi aralarynda ve di?er kurumlar ile yapty?y görü?melere dair polis telsiz konu?malaryna ili?kin kayytlaryn derhal temin edilerek muhafaza altyna alynmady?y, mevcut telsiz kayytlarynyn ise saat 19.00’dan sonraki elektrik kesintisi ve/veya olaylar syrasynda bir kanalyn aryzaly olmasy gerekçesiyle tam olmady?y, olay yeri inceleme ve delil toplama hükümlerine uyulmady?y, daha sonra yargylanan itfaiye müdürü Remzi ?ahin’in olay yeri incelemede Cumhuriyet Savcyly?ynca olu?turulan bilirki?i heyetinde görevlendirildi?i anla?ylmy?tyr.
YDDYA 23: Olaylar sonrasynda Sivas ve Kayseri illerindeki adli makamlarca yapylan yargylamanyn kamu güvenli?i nedeniyle Ankara iline alynmasy ile ba?layan süreçte; Ankara DGM Cumhuriyet Ba?savcyly?y’nyn yayynlady?y “Dü?ünce Örne?i” yazysy ile yargylama yeri ile suç vasfyny de?i?tirmek maksadyyla yargyya açyk müdahalelerde bulunuldu?u ancak tüm davalaryn toplandy?y Ankara 1 Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesi’nden istenilen sonuç elde edilemedi?i için bu kez Sivas olaylaryny; cumhuriyetçilik ve laiklik aleyhine eyleme dönü?türmek ve suçun vasfyny de?i?tirmek maksadyyla Yargytay safhasynda kalabalykça söylenmemi? bazy sloganlaryn dosyaya ilave edildi?i ve Atatürk büstünün tahrip edilmesi gibi valilikçe kurgulanmy? fiillerin varly?ynyn kabul edildi?i ve bu suretle 28 ?ubat döneminin ko?ullary içerisinde olu?an siyasal ve ideolojik atmosfer içerisinde yargylamalar yapyldy?y gibi hususlar kamuoyuna yansyyan de?i?ik iddialara konu olmu?tur.
SONUÇ: Gerek olaylaryn gerçekle?ti?i 1993 yyly gerekse yargylamalaryn yapyldy?y döneme ili?kin siyasal ve toplumsal iklim özetlenmi?tir. Bu dönemde ya?anan sosyolojik fay hatlaryndaki hareketlilik ile siyasi geli?melerin ve kar?ytlyklaryn da Sivas olaylarynyn soru?turulmasy ve yargylamasyna ili?kin süreçlere dair etkilerinin üzerinde durulmasy gerekmektedir. Ba?ka bir deyi?le, yürütülen yargylamalaryn kapasite ve kalitesinin tam olarak anla?ylabilmesi açysyndan dönemin yargylamalaryna ve yargy erkine egemen olan siyasal irade ve niyetlerin kavranmasynyn gerekli oldu?u dü?ünülmektedir. Nitekim, Sivas davasy yanynda çok sayyda dava, günümüzde bile söz konusu tanymlamalar ve nitelendirmeler perspektifinde tarty?ylmaktadyr. Bu itibarla, gerek yukaryda yer verilen bazy tespitlerde i?aret edilen soru?turma/kovu?turma a?amalaryna dair eksiklikler/hatalaryn, yargy organlarynda görülen genel yapysal ve i?leyi?e ili?kin sorunlar yanynda bahsedilen çerçevede de siyasal ve toplumsal özele?tirisinin yapylmasynyn icap etti?i dü?ünülmektedir.
YDDYA 24: Sivas olaylary syrasynda Sivas’ta görevli olan ki?ilerden Vali, Tugay Komutany, Yl Emniyet Müdürü, Yl Jandarma Komutany veya vekili ile Belediye Ba?kanynyn geçirdi?i idari ve adli soru?turma ve incelemeler ile bunun sonucunda ortaya çykan “sorumlu bulunmadyklary/görevlerini ihmal etmedikleri” kararlary ile kamu kurum ve kurulu?larynda görev yapanlaryn olaylar syrasynda veya olaylardan sonra görevleri yapmakta kayytsyz davrandyklary, gerek adli ve idari soru?turmalaryn gerekse yargylamanyn sa?lykly yapylmady?y yönünde iddialar syklykla dile getirilmi?tir.
SONUÇ: Olaylar sonrasy kamu görevlileri hakkynda dönemin mer’i mevzuaty gere?i idari soru?turma yapylmasy için Yçi?leri Bakanly?y Tefti? Kurulu Ba?kanly?ynca görevlendirme yapylmy?tyr. Mülkiye Müfetti?lerince sadece Yl Valisi, Emniyet Müdürü ve Yl Jandarma Alay Komutany hakkynda inceleme ve soru?turma yapylmy?tyr. Olaylarla ilgisi olabilecek di?er kamu görevlileri hakkynda herhangi bir inceleme yapylmamy?tyr. Belediye Ba?kany Temel Karamollao?lu ve personeli hakkynda Mülkiye Müfetti?i tarafyndan düzenlenen fezleke üzerine Yl Ydare Kurulu tarafyndan fezlekede yer alan öneriler do?rultusunda karar alynmy?tyr. Bu karara istinaden yapylan yargylama sonucunda Belediye Ba?kany dy?yndaki ki?ilerin tamamy beraat etmi?tir. Belediye Ba?kanynyn ise 1995 yyly genel seçimlerinde milletvekili olmasy nedeniyle dosyasy ayrylmy?, milletvekilli?inin sona ermesinden sonra yargylama süreci yeniden ba?lamy?, ancak 20.12.2000 tarihinde kabul edilen “4616 sayyly 23 Nisan 1999 Tarihine Kadar Y?lenen Suçlardan Dolayy ?artla Salyverilmeye, Dava ve Cezalaryn Ertelenmesine Dair Kanun” gere?ince davanyn ertelenmesine hükmedilmi? ve sonuç bu ?ekilde kesinle?mi?tir.
YDDYA 25: TBMM Sivas Olaylary Ara?tyrma Komisyonunun birçok bilgi ve belgeye ula?masyna ra?men olaylary derinlemesine incelemesinin engellendi?i, Komisyonun çaly?ma süresi çok kysa tutuldu?undan olayyn detayly olarak ara?tyrylmasynyn istenmedi?i gibi hususlaryn ba?ta komisyon üyeleri olmak üzere kamuoyunda tarty?ylan iddialar arasynda oldu?u tespit edilmi?tir.
SONUÇ: TBMM’de 06 Temmuz 1993 tarihinde “2 Temmuz 1993 Günü Sivas'ta Meydana Gelen Olaylaryn Sebep ve Sorumlulary ile Olaylaryn Olu? ?eklinin Ortaya Çykarylmasy ve Maddi Zararlaryn Tespiti Amacyyla Kurulan Meclis Ara?tyrmasy Komisyonu” ady altynda bir komisyon olu?turulmu? ve 08.07.1993 tarihinde çaly?malaryna ba?lamy?tyr. Komisyonun görev süresi 15 gün olarak belirlenmi?tir. Söz konusu raporun kar?y oy yazylarynda komisyona tayin edilen 15 günlük çaly?ma süresi ele?tiri konusu yapylmy?tyr.
(15 Temmuz 2014, 13:19), son güncel.: (15 Temmuz 2014, 16:52)
HABERLE İLGİLİ ŞİKAYET, DÜZELTME GİBİ TALEPLERİNİZİ İLETMEK İÇİN TIKLAYIN
HABERLE BAĞLANTILI OLABİLECEK LİNKLER:
Sivas Madymak katliamyyla ilgili man?etlerimiz
Sivas dosyasy yeniden açylsyn
Ba?ba?lar katliamyyla ilgili man?etlerimiz
Ba?ba?lar katliamcylaryny Erzincan DGM serbest byrakty
Tanyk, Ba?ba?lar katillerini açyklady
TYKKO üyesi Ula? Özel´in ?ok itiraflarynda Madymak ve Ba?ba?lar
Sivas-Ba?ba?lar: Amaç mezhep çaty?masy
Ergenekon-PKK ba?lantysyyla ilgili man?etlerimiz
Ergenekon ve ba?lantyly iddianamelerde ara